s2024
Eens in de vier weken blog ik over hoe ik dingen aanpak met mijn visuele beperking. Het betreft zaken die mensen aan mij vragen of juist niet durven vragen. Deze keer: Waarvan kan ik me geen beeld vormen met mijn visuele beperking?
Vooroordelen
Over dit onderwerp wist ik geen vooroordelen.
Vooraf
Na een oproep in 2023 op Facebook voor onderwerpen voor deze rubriek vroeg een vrouw me ‘Waar kun je je geen beeld van vormen met je visuele beperking?’ Interessante vraag, dacht ik. Ik moest er echter goed over nadenken, vandaar dat ik nu pas antwoord geef.
Hieronder lees je mijn antwoord op de vraag: Waarvan kan ik me geen beeld vormen met mijn visuele beperking?
In mijn blogpost ‘Hoe leg ik uit wat ik als blinde of slechtziende zie?’ lees je wat ik nu nog zie en wat ik vroeger zag.
Hoe werkt beeldvorming bij mij?
Tegenwoordig ben ik blind, maar in het verleden had ik nog wat restvisus, waardoor ik wanneer ik ergens dichtbij stond nog iets kon zien. In die tijd vormde ik beelden in mijn hoofd van dingen door een combinatie van ze aan te raken, beschrijvingen van anderen en de dingen die ik zelf nog zag. Nu ik blind ben, is de laatste optie onmogelijk. Gelukkig kan ik goed beelden in mijn hoofd vormen en heb ik een goed oriëntatievermogen. Wat me helpt bij het begrijpen van hoe dingen eruitzien.
Niet alle objecten kun je echter aanraken. Van concepten als schaduw, licht en wolken moet je je een beeld vormen om ze echt te snappen. Gelukkig heb ik die nog gezien toen ik restvisus had en heb ik daar een beeld bij. Er zijn ook concepten waar ik geen beeld bij heb.
In mijn blogpost ‘Hoe weet ik met mijn visuele beperking hoe dingen eruitzien?’ lees je hoe ik me een beeld vorm van dingen.
Begrijpen wat goed ziende mensen zien
Ik heb nooit goed kunnen zien, waardoor ik geen beeld heb van wat iemand met gezonde ogen ziet. Wat zien ze wel of niet? Hoe ver kunnen ze kijken? Hoe breed is hun gezichtsveld? Hoe kunnen ze meerdere bewegende objecten tegelijk in de gaten houden? En hoe komt het dat ze bepaalde dingen niet zien?
In mijn blogpost ‘Wie is hier nu blind?’ lees je hoe mijn goedziende partner dingen niet kan vinden, terwijl ik ze zo te pakken heb. En dit terwijl ze voor zijn neus liggen.
Uitzicht
Ziende mensen genieten van mooie uitzichten. Ik kan die niet zien en toen ik nog iets zag, zag ik hooguit een fractie: groene, grijze of blauwe vlakken. Zelfs een verrekijker helpt daar niet bij. Daarmee zie je slechts een klein stukje van het uitzicht wat je bekijkt. Het turen door een verrekijker was voor mij vermoeiend.
Van de week wandelden mijn partner en ik hier in Hoorn langs het Markermeer. ‘Hoe wil jij teruglopen?’, vroeg hij, ‘Via de dijk of de route hoe we net heen liepen.? Die langs het water.’
Ik heb een hekel aan het stuk over de dijk. Het is een pad, zonder stoep, waar zowel wandelaars als fietsers gebruik van maken. En er komt zelfs af en toe een auto langs. Het is een saai wandeling, vind ik, omdat je aldoor de auto’s op de provinciale weg onderaan de dijk voorbij hoort razen. Ik zei dat tegen mijn vriend, waarop hij zei: ‘Oh ja, dat is voor jou anders. Ik heb op de dijk juist een heel wijd uitzicht, omdat ik hoog loop.’
Dat was een eyeopener voor me, ik had daar nooit bij stilgestaan. Ik vroeg me af wat hij dan zag.
In mijn blogpost ‘Wat zou je graag eens willen zien?’ lees je welke dingen ik ooit graag zou willen kunnen zien als dat kon.
Mensenkijken
Mijn ouders vinden het heerlijk om op een terrasje te zitten en mensen te kijken. Wie loopt er voorbij? Wat doen ze? Wat dragen ze? Doen ze gekke dingen?
Ik heb daar geen beeld bij. Wat is er aan om dat te doen? Toch zou het leuk zijn als ik dat eens kon.
In mijn blogpost ‘Zijn er dingen waarvan je blij bent dat je ze niet kunt zien?’ lees je welke dingen ik absoluut niet mis om te kunnen zien.
Dans en theater
Ik houd van cabaret en musicals. Ik ga nooit alleen en heb altijd iemand bij me. Het verhaal kan ik over het algemeen goed volgen, maar af en toe heb ik toch wat extra info nodig over wat er non-verbaal op het podium gebeurt. Met de app Earcatch kun je voorstellingen volgen met audiodescriptie, maar de voorstellingen waar ik ben geweest zaten daar niet bij. Doordat ik het niet zie, weet ik dat ik dingen mis.
In een musical wordt ook gedanst, dat is het deel waarvan ik me geen beeld kan vormen. Hoe bewegen ze? Wat doen ze? Hoe bewegen ze zich over het podium? Dat is niet uit te leggen.
Museumobjecten
Musea zijn steeds meer bezig met toegankelijkheid. Helaas niet elk museum doet dat of ze doen het gedeeltelijk.
Het is voor mij lastig me een beeld te vormen van objecten achter glas. Oud aardewerk, kunstobjecten, boeken of kleding die voor veiligheid of preservatie achter glas zitten, zijn voor mij onmogelijk. Hetzelfde geldt voor schilderijen.
Ik moet het hebben van een omschrijving van iemand anders of van de app Be My Eyes en me daarbij dan een beeld vormen. De vraag is of mijn beeld klopt met de werkelijkheid. Ik denk dat dat zelden het geval is.
In mijn blogpost ‘Hoe ervaar ik een museumbezoek met mijn visuele beperking?’ lees je hoe ik een museum kan bezoeken en wat ik daar wel of niet van mee krijg.
Flora en fauna
Een beeld vormen van dingen die ik alleen op tv of in boeken heb voorbij horen komen is lastig. Hoe zien de mammoetbomen (sequoia’s) in het Giant Forest in Amerika er echt uit? Of Death Valley, Niagarawatervallen en de Noordpool? Allemaal dingen die ik alleen uit de tweede hand ken.
Hetzelfde heb ik met dieren. Bij dieren die je kunt aanraken, zoals die op een kinderboerderij of huisdieren, heb ik een beeld, maar van de wilde, onaanraakbare dieren heb ik alleen een vaag beeld. Meestal opgedaan uit het voelen van beeldjes of knuffels van deze dieren in combinatie van wat ik me nog herinner van wat ik ervan op tv zag. En dat zijn dan vooral de dieren zoals Disney die tekende. Bij een leeuw denk ik het eerst aan Simba uit de Lion King.
Om maar niet te spreken van insecten. Die waren toen ik nog iets kon zien al te klein voor mij om ze te zien. Ik heb slechts een vaag idee van hoe een hommel, bij of wesp eruitzien. Laat staan van wat ze doen. Hoe halen bijen honing uit een bloem? Hoe bouwen mieren een nest? Ik heb begrepen dat mieren heel sterk zijn en zou dat graag eens in actie zien.
Een concept dat bij dieren hoort is beweging. Hoe bewegen de diverse dieren zich. Ze hebben allemaal verschillende poten, die weer allemaal andere bewegingen kunnen maken. Hoe kunnen vogels vliegen of vissen zwemmen?
Van dit laatste heb ik tijdens een test van voelbare tekeningen een paar voorbeelden gezien van Passend Lezen. Maar dat was maar een fractie van alle dieren.
Sterrenhemel en noorderlicht
Waarvan ik me verder geen beeld kan vormen, is hoe een sterrenhemel eruitziet of het noorderlicht. Dat vind ik jammer. Ik begrijp dat ze beiden heel mooi en indrukwekkend zijn, maar heb slechts een vaag beeld van hoe het eruitziet.
Wat staat er in de schappen in de supermarkt?
Deze is wat op het randje van dit onderwerp, maar ik wil hem toch meenemen. Ik kan niet door een supermarkt lopen zonder hulp van iemand. Een ziend iemand die voor een schap staat, ziet alle producten die daar liggen en kan terplekke beslissen iets anders mee te nemen dan wat hij in zijn hoofd had. Hij ziet een pak krakelingen en denkt: ‘Oh, die heb ik al een tijd niet gehaald. Ik neem een pakje mee.’ Nieuwe merken, prijzen en keuzes mis ik.
Ik moet precies weten wat ik nodig heb en kom zelden met iets anders thuis. Ik zou graag die vrijheid hebben het schap te zien en op basis daarvan te beslissen wat ik meeneem.
In mijn blogpost ‘Hoe doe ik boodschappen met mijn visuele beperking?’ lees je alle stappen en handelingen die ik doe om boodschappen te doen.
Ervaringen van andere blinden en slechtzienden
Slechtzienden hebben vaak wel een beeld van dingen, omdat zij met behulp van een loep of ander vergrotingsapparaat afbeeldingen, objecten of gebouwen kunnen bekijken.
De blinde mensen die ik ken, kunnen dat niet en moeten het hebben van beschrijvingen of dingen proefondervindelijk ontdekken. Dit geldt vooral voor mensen die vanaf hun geboorte, of vanaf jonge leeftijd, blind zijn. Begrippen als schaduwval, lichtinval, kleuren en zonnestanden zijn voor hen veelal lastig te begrijpen. Een blinde kennis vertelde me ooit dat ze toen ze klein was niet snapte dat haar ziende vriendinnetje haar zo snel vond bij verstoppertje. Ze begreep niet wanneer ze wel of niet zichtbaar was. Van iemand anders hoorde ik ooit iets soortgelijks. Zij snapte niet dat haar moeder haar door het raam kon zien, maar niet door een muur.
Nooit meer een Tikje Anders blog missen?
Blijf per e-mail op de hoogte van nieuwe Tikje Anders blogs. Vul je e-mailadres in in het invoerveld onderaan deze pagina en druk op de knop ‘Abonneren’. Of kijk hier voor meer info.
Volg Tikje Anders ook via Twitter, Facebook en Instagram.