Hoe verliep de (instructie)periode met mijn tweede blindengeleidehond, Umbar? (deel 2)

Foto van zeer blonde labrador, Umbar, die met zijn tuig aan staat, tijdens de instructieperiode van KNGF Geleidehonden in december 2009.

Deel dit bericht met je netwerk!

Om de vrijdag blog ik over hoe ik dingen aanpak met mijn visuele beperking. Het betreft zaken die mensen aan mij vragen of juist niet durven vragen. Deze keer een update van deel 2 van: Hoe verliep de (instructie)periode met mijn tweede blindengeleidehond, Umbar?

 

Twee weken geleden deelde ik de update van dagboekverslagen van de eerste week van mijn trainingstijd met mijn tweede, inmiddels overleden, blindengeleidehond Umbar. Doordat ik nog veel informatie uit die tijd heb, bestond de blog over Umbar uit drie delen. Na de update van deel 1 besloot ik ook deel 2 en 3 opnieuw onder de loep te nemen en bij te werken. Vandaag dus de update van deel 2, waarin ik vertel over de thuisinstructie en onze eerste week zonder trainer. Heb je deel 1, die gaat over onze ontmoeting en de schoolinstructie, nog niet gelezen? Klik dan hier. De update van deel 3 komt over twee weken.

 

Vooraf

Deel 1 van het drieluik ging over onze eerste ontmoeting en de eerste zeven dagen samen, waaronder de schoolinstructie. Deel 2 staat in het teken van de thuisinstructie en onze eerste week samen op pad. In deel 3 draait het om de praktijk zonder instructeur en vertel ik over Umbars vervroegde afkeuring.

Deel 2 van dit drieluik is een stuk langer dan deel 1. Pak dus wat te drinken en ga er rustig voor zitten.

 

In de blogpost ‘Hoe zit het nou met zo’n blindengeleidehond?’ lees je hoe een pup blindengeleidehond wordt en wat blindengeleidehonden allemaal kunnen. Hierin vertel ik ook over de matching en de instructieperiode.

 

Maandag 7 december 2009: Dag 8: De eerste thuisinstructiedag

Om 6.00 uur kwam Umbar naast mijn bed staan om te zien of ik al wakker was. Ik deed net alsof ik sliep om hem te laten zien dat ik niet meteen op sta als hij bij mij komt kijken. Ik ben anders bang dat hij er misbruik van gaat maken. Pas om 8.00 uur stond ik op om hem uit te laten en eten te geven.

Zijn KNGF-trainster, Michelle, kwam om 9.30 uur langs voor de thuisinstructie. Toen de bel ging, begon Umbar te blaffen en rende hij naar de voordeur. Hij sprong tegen Michelle aan, wat we hebben bestraft. Ik wil niet dat hij dat doet als ik bezoek krijg.
Michelle vroeg hoe het afgelopen weekend is gegaan. Ik liet haar het kapotte kleed en speeltje zien en vertelde wat er was gebeurd. Op die dingen na heeft hij zich netjes gedragen. Michelle zei dat het kluiven inderdaad stress is. In zijn eerste puppypleeggezin deed hij dit ook, maar al snel na de overplaatsing naar het tweede gezin ging het vanzelf over. Ze zei dat ze blij was dat hij het alleen met zijn eigen spullen doet. Daar ben ik ook blij mee. Over het speeltje hoefde ik me geen zorgen te maken zei ze. Het speeltje hadden veel andere honden ook binnen een paar dagen kapot, dus dat lag niet aan Umbar. Ik moet een paar weken wachten en dan het kleedje weer neerleggen. Als hij het over vier weken nog doet, zoeken we een andere oplossing.
Ook gaf ze de tip alvast langzaamaan te oefenen met Umbar alleen laten: de deur van de douche dicht doen als ik mijn tandenpoets, achter de computer zitten met de kamerdeur dicht of naar de brievenbus lopen. Umbar moet leren dat ik terugkom als hij mij niet ziet. Hij kan al goed alleen zijn, maar voorlopig moet ik hem nog niet voor langere tijd alleen laten.
Verder hadden we het over dat hij regelmatig aandacht zoekt. Hij wil graag bij je zitten om contact te leggen. Soms negeer ik dit en soms ga ik erop in. Dit is de juiste aanpak voor hem.
Voordat we met Umbar in tuig naar het park liepen, riep ik Candor (mijn kat) binnen, waarna Umbar hem uit enthousiasme meteen weer de deur uit joeg. Voortaan als ik Candor roep, sluit ik Umbar op in de woonkamer.
Voor we weggingen, ging ik naar het toilet. Umbar ging voor de deur zitten, maar bedacht toen dat er nog iemand in huis was. Hij rende snel naar Michelle toe en ging naast haar zitten. Zij negeerde hem, waarna hij zich tussen haar en de tafel in wurmde en zijn kop op haar knie legde. Ze bleef hem negeren. Toen ik van het toilet kwam rende hij snel naar me toe. Het lijkt me in dit soort gevallen moeilijk trainer te zijn. Je maakt veel mee met zo’n hond en dan moet je hem voor zijn eigen bestwil negeren.

We liepen met Umbar in tuig naar het park. Het was een goede tocht. Michelle zei weer dat ik niet moet sturen met mijn lijf, in plaats daarvan moet ik het met mijn stem doen.
Onderweg kwam ik de dame tegen die zaterdag naar Bart vroeg. Ze noemde me buurvrouw. Het is erg, maar ik weet niet wie ze is.

 

In de blogpost ‘Hoe herken ik mensen met mijn visuele beperking?’ lees je welke trucs ik heb om mensen te herkennen en hoe ik het oplos als ik ze niet herken.

 

Umbar vond het park heerlijk. Hij meldde zich regelmatig bij me, waarvoor ik hem beloonde met brokjes. Jammer genoeg waren er geen andere honden in het park waarmee hij kon spelen.
Op de terugweg trok hij aldoor, wat bij Umbar een teken van spanning is. Michelle gaf de tip om dan stil te staan en met Umbar te knuffelen. Dat hielp. Umbar liep daarna goed door.
Michelle ging hierna voor een paar uur terug naar KNGF Geleidehonden, zodat Umbar van alle indrukken kon bijkomen. In de tussentijd deed ik de was. Umbar vond dit een leuk spelletje en nam een handdoek in zijn bek. Deze heb ik er weer uitgehaald en ik ben verder gegaan.

In de blogpost ‘Hoe doe ik de was met mijn visuele beperking?’ lees je hoe ik deze huishoudelijke taak met mijn visuele beperking doe.

 

Tijdens mijn lunch blafte Umbar ineens twee keer vanuit zijn mand. Hij rende niet naar de voordeur, maar bleef liggen. Michelle zei later dat hij misschien iets heeft gehoord voor het raam. Mijn woonkamerraam zit direct aan de straat (dus zonder tuintje of iets dergelijks ertussen). Toen Michelle weer kwam, blafte Umbar een keer. Ze zei dat ik niet verbaasd moet zijn als hij echt waaks wordt. Als dit huis echt zijn territorium wordt, kan hij zich waakser gaan gedragen. Aangezien ik alleen ben en in een benedenwoning woon, vind ik het niet erg als hij waaks is.
Deze keer liepen we met Umbar in tuig naar de Deen supermarkt. Umbar deed het weer goed. De komende tijd moet ik hem attenderen op de gelijkvloerse oversteekjes hier in Weesp. Deze zijn lastig te zien voor een hond. Als hij uit zichzelf stilstaat moet ik hem belonen.
In de Deen gedroeg hij zich redelijk netjes en rustig. Hij probeerde wel een paar keer in de schappen te snuffelen, waarvoor ik hem diverse riem- en stemcorrecties gaf. Op een gegeven moment sloeg hij met zijn staart pakken toiletpapier van het schap. Hij schrok hiervan en draaide zich om, waarbij hij een paar flessen omgooide. Bij de kassa en het inpakken gedroeg hij zich netjes.

In de blogpost ‘Hoe doe ik boodschappen met mijn visuele beperking?’ vertel ik alles over hoe ik boodschappen doe, welke hulpmiddelen ik hierbij gebruik en andere zaken die erbij komen kijken.

 

Na het inpakken, liet ik Umbar de uitgang zoeken, maar het was te druk voor hem om die te bereiken. Umbar werd er zenuwachtig van. Hij was uiteindelijk blij buiten te zijn. Ik beloonde hem met mijn stem. Toen ik naar links wilde raakte hij de weg kwijt. Hij zag een hondje, allemaal mensen, winkelwagens… Hij wist het niet meer en wilde naar het hondje toe. Hij draaide een rondje met me en ging weer de verkeerde kant op. Hij luisterde niet naar mijn commando’s. Op advies van Michelle heb ik hem een neuscorrectie gegeven. Dit is het met je hand over de neus pakken van de hond. Je moet hierbij op de houding van de hond letten. Zodra de staart omlaaggaat, laat je weer los. Het over de neuspakken is een dominantiehandeling richting de hond. Ik check de houding van de hond door met mijn ene hand de neus te pakken en mijn andere bij de staart te houden. Deze keer hielp het. Daarna ging de weg naar huis weer prima.
Onderweg stopte we bij de apotheek. Umbar was braaf en wachtte netjes naast me tot de medewerkster mijn medicatie bracht.
Thuis namen we de dag door en wat we donderdag gaan doen. Ondertussen ging Umbar met zijn kop op mijn voet liggen. Michelle zei dat ze kon zien dat hij zich aan mij hecht. Dat was fijn om te horen. Hierna ging ze terug naar KNGF Geleidehonden. Vlak daarna ging plotseling de bel. Deze keer geen blaf. Het was Michelle die een nieuwe beugel voor aan het tuig kwam brengen. De oude was nog niet precies op mij afgesteld.
De rest van de dag was Umbar moe en vrij braaf. Hij heeft alleen de stoel in de deuropening van de douche opzijgeschoven en weer het eten van Candor opgegeten. Hij is en blijft een labrador.
Om 18.00 uur ging ik voor het eerst alleen met Umbar in tuig de straat op. Dat voelde spannend. Het ging fantastisch. Bij de groenstrook stond een auto op de stoep, wat hij mooi oploste door er een weg omheen te zoeken. Om 22.30 uur gingen we weer in tuig op pad en Umbar deed het wederom geweldig. Hij wilde niet plassen. Ik besloot terug te gaan naar huis. Voor de deur bleek dat hij toch moest, waarna ik hem in de goot liet plassen. Ik houd hier niet van. Wij hebben smalle straatjes en ik vind het niet netjes tegenover mijn buren. Zelf vind ik het ook vervelend als ik van de stoep afstapt direct in een drol. Gelukkig was dit alleen een plas.

Dinsdag 8 december 2009: Dag 9: Voor het eerst echt samen op pad

Tussen 6.00 uur en 8.00 uur stond Umbar diverse keren naast mijn bed. Om 8.00 uur ben ik opgestaan en heb hem uitgelaten. Buiten bleek dat hij hoge nood had. Weer binnen gaf ik de beesten eten en ging ik weer slapen. Ik ben zo moe van de afgelopen week met alle inspanningen met een nieuwe hond.

Na het bijslapen, kreeg Umbar een kauwstaaf van buffelhuid. Deze had hij binnen een uur op. Die hond is echt een turbo-eter.

Vanmiddag, tijdens het huiswerk maken voor mijn opleiding tot docent geschiedenis, begon Umbar ineens te blaffen, omdat hij een bel op tv hoorde. Grappig. Als hij nu al waaks reageert op de tv, ben ik benieuwd hoe dat over een paar weken is.

Om 14.00 uur ging ik met Umbar naar de huisarts voor mijn tweede Mexicaanse griepprik. Een deel van deze route had ik al met Michelle gelopen en het laatste stuk was nieuw voor Umbar. De route deed hij perfect. Bij de huisarts was hij druk. Er waren veel mensen, open deuren en er stonden diverse dozen. Tijdens het uitdoen van mijn trui had ik minder invloed op Umbar. Als ik zei dat hij moest zitten deed hij dit, maar als ik met de dokter bezig was, ging hij weer staan, snuffelen en druk doen. Ik was blij weer op straat te staan.

Aansluitend ging ik met Umbar naar het park, zodat hij zijn spanning kwijt kon. Hij wist vrijwel meteen waar we heen gingen. Ik moest hem diverse keren stil laten staan, omdat hij zo aan het trekken was. Hij heeft me verder goed begeleid. In het park was hij braaf en kwam hij zich steeds melden. Jammer genoeg waren er, net als maandag, geen andere honden om mee te spelen.

De terugweg deed hij perfect. Er waren zelfs twee lastige stoepblokkades die hij prima oploste.

Gedurende de middag en avond kwam hij een paar keer aandacht vragen. Ik heb met hem het spelletje gedaan van het verstoppen van de flos. Hij genoot en wordt er goed in. Wel had hij weer bijna het eten van Candor naar binnen gewerkt en rende hij achter Candor aan. Candor vond dit niet leuk. Later zat Candor vanaf de keukenstoel in de douche tegen Umbar te miauwen om aandacht.

Vandaag heb ik me aangemeld bij de Nederlandse Vereniging van Geleidehondgebruikers (NVG). In het verleden ben ik lid geweest, maar ik had het lidmaatschap opgezegd. Nu met een nieuwe hond is het tijd me weer aan te melden. (Let op: De naam is in de loop der tijd veranderd. In 2022 heten ze: Themagroep Geleidehondgebruikers van de Oogvereniging.)

 

Umbar heeft me nog laten schrikken. Ik liep de keuken in, waar hij blijkbaar op de grond lag. Hij had me niet gezien of geen zin om op te staan, waardoor ik over hem heen viel. Bart was zwart en viel goed op tegen de licht blauwe kleur van het keukenzeil en de lichte houtkleur van mijn laminaat, maar Bart staat ook altijd op als ik eraan kom. Umbar is blond en ik zie hem daarom minder goed op mijn lichte vloer.
Bij de laatste uitlaatronde wilde Umbar niet poepen. Ik moet nog zijn ritme ontdekken. Het is goed als je weet wanneer je hond iets moet doen. Michelle vertelde maandag dat Umbar vaak moet plassen. Als ze met de honden in de stad ging trainen, liep ze eerst met hem of anders liet ze hem plassen voordat ze met de andere hond op pad ging.
Bij thuiskomst kreeg Candor weer de schrik van zijn leven. Candor wacht mij en Bart altijd op boven op een kastje bij de woonkamerdeur. Ik geef Candor dan een aai en een zoen en zeg lieve dingen tegen hem. Toen ik dit vandaag deed, sprong Umbar tegen het kastje op. Candor schrok, maar bleef staan. Toen Umbar dit nog eens deed, ging Candor ervan door. Ik heb Umbar bestraft en heb daarna net gedaan alsof er een kat zat. Hij bleef tegen het kastje aan springen en ik bleef hem bestraffen. Na een aantal keer nam het springen af. De komende dagen ga ik hiermee oefenen.
Toen ik in bed lag, bedacht ik me ineens dat er papier om de kauwstaven zit. Zowel deze morgen als dit weekend, was ik vergeten dit papier te verwijderen. Arm beest… Hij heeft dus een stuk papier opgegeten. Voorheen zat er geen papier om de kluiven, daarom was ik het totaal vergeten. Ik voelde me even een slechte baas. Dit verklaart meteen wel de papiersnipper die ik dit weekend in zijn mand vond.

 

In de blogposts ‘Volkstelling’ en ‘Foei baas’ lees je andere momenten waarop ik me een slechte hondenbaas voelde.

 

Woensdag 9 december 2009: Dag 10: Umbar de zakkenroller

Er is vooruitgang. Umbar stond deze morgen niet om 6.00 uur naast mijn bed, maar pas om 7.00 uur. Hij begint langzaam aan het ritme te wennen. Ik stond om 8.00 uur op, omdat mijn huishoudelijke hulp (WMO) elke woensdag om 9.00 uur langskomt en ik wil dan klaar zijn met alles wat ik in de morgen doe. De thuiszorg stond echter al een half uur te vroeg voor de deur. Umbar blafte toen de bel ging. Ik had hem nog niet uitgelaten, omdat ik me rot aan het zoeken was naar mijn bril. Ik werd zelfs bang dat Umbar (dief die hij is) hem had gepakt. Uiteindelijk vonden de hulp en ik hem onder mijn computertoetsenbord.
Tijdens het pauzeren met thee en koffie gaven we Umbar minder aandacht. Vlak daarna voelde ik dat hij de handdoek, die in zijn mand fungeert als kleed, een klein stukje had gescheurd. Hij heeft er niets af gescheurd, maar er zit een kleine scheur in de rand. Dus weer een Umbar sloopactie.
Umbar vond het interessant zo’n dame in huis die allemaal dingen deed. Hij volgde haar de hele tijd. Ondertussen ruimde ik het een en ander op. Toen ik een brailleboek in mijn hand had, trok Umbar het eruit en rende ermee naar zijn mand. Ik heb hem het laten apporteren. Ook vond ik een pantoffel, waar ik al de hele morgen naar had gezocht, in zijn mand.
Na het vertrek van de thuiszorg gingen Umbar en ik samen naar de supermarkt. Umbar deed het geweldig. Hij deed de hele weg goed zijn best. In de supermarkt moest ik hem een paar keer corrigeren, omdat hij ergens aan wilde ruiken.
Tijdens de lunch viel de post door de brievenbus, waarna Umbar snel ging kijken wat dat geluid was. Hij kwam terug met een envelop in zijn bek, die hij meenam naar zijn mand. Ik heb de envelop deze keer zelf maar uit zijn mand gepakt. Het bleken de musicalkaartjes te zijn die ik had besteld.
Rond 14.00 uur kwam een studiegenootje op bezoek om kennis te maken met Umbar. Ook deze keer blafte hij toen de bel ging. Na haar binnenkomst ging Umbar al vrij snel in zijn mand liggen snurken.
Umbar heeft inmiddels al een paar bijnamen: Michelle noemt hem soms Umby (spreek uit als Oemby) en ik noem hem vaak Ummy (spreek uit als Oemmy) of Ummy Boemie.
Na de uitlaatronde van 17.30 uur kon ik weer mijn sloffen niet vinden. Deze keer keek ik direct in zijn mand, waar ze inderdaad allebei lagen. KNGF Geleidehonden had van Umbar echt een zakkenroller kunnen maken, zoals in de KNGF-reclame uit 2004 met de slogan: ‘Als u ons niet steunt, leren wij hem ook nog zakkenrollen.’ Umbar is een dief op vier poten.
Later viel er een krant door de bus. Umbar ging kijken, maar deze keer pakte hij hem niet op.
We hebben later een apporteerspelletje met zijn kong gedaan. Hij begint door te krijgen dat als hij hem laat vallen het ding alle kanten op stuitert. Dat is natuurlijk erg leuk.
Het laatste uitlaatrondje ging goed. Umbar dacht alleen dat ik ergens wilde oversteken, maar dat was niet de bedoeling.

Donderdag 10 december 2009: Dag 11: De tweede thuisinstructiedag

Vandaag was de eerste morgen dat Umbar pas naast mijn bed stond nadat de wekker was gegaan. Deze keer ging die een halfuur eerder, omdat Michelle al om 8.30 uur voor de deur zou staan. Ik heb Umbar en Candor eten gegeven, mijn eigen dingen gedaan en Umbar uitgelaten.

Toen Michelle aanbelde, was het waakse gedrag van Umbar iets minder. We hebben besproken hoe de afgelopen twee dagen zijn verlopen. Ik vond dat het redelijk goed was gegaan.
Michelle vroeg of ik veel opmerkingen krijg over dat Umbar zo’n mooie hond is. Tot nu toe hebben veel mensen hem wel lief genoemd, maar alleen een keer in de supermarkt is gezegd dat hij mooi is. Om mijn familie en vrienden te vertellen dat ik Umbar kreeg heb ik ze een mail gestuurd met de tekst die ik hier al eerder plaatste (22 oktober 2009). Hierbij stuurde ik de foto van Umbars hoofd, die is gemaakt door KNGF Geleidehonden tijdens zijn basistraining (BAT). Een oud schoolvriendin liet weten dat ze vindt dat Umbar heel ondeugend kijkt. Michelle zei dat dit inderdaad zo is en dat hij je met zijn ogen kan inpakken. Hij gaat dan schuin kijken. Simone (Umbars eerdere trainster) had tegen Michelle gezegd toen zij de training overnam: ‘Laat je niet inpakken door zijn ogen hoor!’

 

Foto van de kop van zeer blonde labrador Umbar. Genomen toen hij ongeveer vijftienmaanden oud was tijdens zijn basistraining (BAT) in 2009 bij KNGF Geleidehonden.
Gemaakt door KNGF Geleidehonden in voorjaar 2009

 

Ik vertelde dat Umbar het werk goed doet, maar dat hij nog steeds dingen meeneemt naar zijn mand. Deze heeft hij niet stuk gemaakt, maar ik weet niet hoe dat gaat als hij alleen is. Michelle gaat het met de kennelmedewerkers overleggen. Ze kwam met het idee voorlopig een bench te gebruiken als ik wegga.
Verder hebben we het gehad over Umbar en Candor. Umbar springt tegen het kastje aan als ik met Candor knuffel. Ik corrigeer hem dan en beloon hem als hij het niet doet. Dit is de juiste manier volgens Michelle.
Het probleem van de post is ook besproken. Als ik wegga, ga ik de deur van de hal dichtdoen, zodat Umbar niet bij de post kan en de kat niet naar buiten kan vluchten als ik thuiskom. Michelle kwam op het idee om deze middag, als ze weggaat, de postbezorger te imiteren.
Na het bijpraten, gingen we de route oefenen naar mijn opleiding in Amsterdam, waar ik studeer voor Tweedegraads Docent Geschiedenis aan de Educatieve Hogeschool van Amsterdam (EHVA). De route bestaat uit een stuk lopen vanaf mijn huis naar het station. Dan neem ik de trein naar station Duivendrecht, waar ik overstap op de metro naar metrohalte Spaklerweg. Vanaf daar is het nog ongeveer 10 minuten lopen naar de hogeschool.

Umbar liep het hele stuk in Weesp ontspannen en was helemaal relaxed. Ook op het station, in de trein en metro en in de school was hij relaxt. In de trein zei Michelle dat ik veel geleerd moet hebben van mijn tijd met Bart. Dit klopt. Bart was mijn eerste geleidehond en hij was vooral in het begin erg eigenwijs. Alle trucks die ik de afgelopen jaren heb geleerd, kan ik nu goed gebruiken bij Umbar. En ze werken over het algemeen prima.

In de blogpost ‘Hoe reis ik met mijn visuele beperking met het openbaar vervoer?’ lees je alles over hoe ik reis met bus, tram, trein en metro.

 

Bovenaan de trap bij Duivendrecht wist Umbar het niet meer. Michelle zei dat ik dit kan voorkomen door Umbar eerder te zeggen wat we gaan doen. De trappen gingen deze keer beter, maar niet perfect. Ik moet altijd uitstappen bij metrohalte Spaklerweg. De eerste trap ging goed, maar bij de tweede week hij weer uit naar een punt waar geen trap is. Na aandringen vond hij de leuning van de trap.
Op de hogeschool gingen we met de lift naar de vijfde verdieping en hebben daar bij de koffieautomaat gezeten. Stom genoeg was ik mijn automaatpas vergeten, waardoor we niets konden drinken. Umbar heeft een klein nep steentje uit een plantenbak kapotgebeten en half opgegeten. Michelle zei dat ze bijna dezelfde kleur en vorm hebben als Frolic (=soort hondenkoekjes).
Een docent van mij deed voor ons lokaal A5.04 open, zodat Umbar een lokaal kon zien en besnuffelen. Op deze manier proberen we het makkelijker voor hem te maken voor als ik weer naar school ga. Zowel tegen mijn docent als in het lokaal was Umbar gigantisch braaf. Michelle gaf de tip voor Umbar een kleedje mee te nemen, zodat hij een eigen plek heeft. Verder was ik al van plan hem de komende tijd aan de riem te laten in het lokaal. Bart liet ik los, omdat die naast me bleef liggen en niet door het lokaal dwaalde. Umbar heeft daar wel de neiging toe.
De terugweg ging goed. Onderweg kwam ik twee medeleerlingen tegen. Beiden vroegen hoe het ging. Het ene meisje wilde Umbar aaien, maar als een geleidehond aan het werk is, mag dat niet. Het was leuk te horen dat het andere meisje al mijn stukjes op Hyves over Umbar heeft gelezen.
Op station Weesp wilde Umbar niet naar de trap. Hij zag een trein en dacht dat we die zochten. Deze trap hebben we overgedaan.
Door KNGF Geleidehonden wordt aangeraden om met je nieuwe hond langs te gaan bij de dierenarts, zodat de hond de dierenartspraktijk ziet zonder dat er vervelende dingen met hem gebeuren. Hierdoor verklein je de kans dat de hond bang wordt voor de dierenarts. Het biedt de hond een stuk rust. Mocht er na een paar maanden iets ernstigs zijn met de hond dan is in ieder geval de omgeving waar hij dan in komt bekend. Ik had dan ook een afspraak gemaakt voor vandaag om 15.30 uur. Michelle wilde mee en dan konden we gelijk die route doornemen.
Michelle ging tussen de middag terug naar KNGF Geleidehonden en nam post van me mee. Ze gooide deze een paar minuten later door de brievenbus. Zo kon ik Umbar corrigeren als hij er heen rende. Hij deed dit inderdaad en ik riep: ‘Nee!’ Umbar pakte de post niet, maar keek door het glas van de voordeur naar Michelle. Hij had het spelletje door.
Hierna ging hij lekker in zijn mand liggen. Ik heb geluncht, iemand gebeld en een uur geslapen. Ik ben nog altijd erg moe van alle inspanningen.
Om 14.30 uur kwam Michelle weer. Ze had inmiddels navraag gedaan bij de kennel. Het blijkt dat Umbar ook daar graag iets in zijn bek had. Dit is echter niet slecht. Van iemand die meer weet over hondengedrag had ze tips gekregen. Er werd o.a. gezegd dat als ik bezoek krijg ik Umbar iets kan geven ter afleiding, zoals een bot of kong met wat lekkers. Michelle vertelde haar verder dat Umbar vaak contact zoekt, waarop de vrouw zei dat Umbar waarschijnlijk een hele lieve hond was. Daarnaast hebben we afgesproken dat Michelle een bench voor Umbar regelt.
We zijn eerst naar het park gelopen, waarna we door zouden lopen naar de dierenarts. Onderweg werd ik gebeld dat mijn afspraak met de dierenarts, door een spoedgeval, niet doorging. Michelle stelde voor er samen toch heen te lopen om de route te oefenen en dat ik ’s avonds naar het spreekuur zou gaan.
In het park was Umbar weer hartstikke braaf. De route vanaf het park naar de dierenarts was makkelijker dan ik me herinnerde. We gingen naar binnen, zodat ik Umbar alvast kon inschrijven. Tijdens dit gebeuren moest Umbar netjes naast me zitten. Hij bleef steeds opstaan en dan moest ik hem weer corrigeren. Ook hebben Michelle en ik besproken waar in de wachtkamer ik het beste kan zitten en waarom. De stoel die ik altijd kies, bleek de perfecte plek te zijn. Umbar zit er niet in de weg en het is vlak bij de balie en de behandelkamer. Bovendien kan ik het geleidetuig naast mijn stoel kwijt.
Op de terugweg kwamen we geen katten tegen, maar wel een hond. Umbar liep wat sneller, maar hij maakte geen contact met de hond.

Nu moest ik dus naar het dierenartsspreekuur. Om 18.55 uur kwam de regiotaxi, waar Umbar dolenthousiast door was. Ik moest de rust afdwingen.
Bij de dierenarts zaten al andere mensen en er waren best wat honden (volgens mij drie). Umbar was bij de balie en met het lopen naar de plek vreselijk druk. Mijn favoriete plaats was bezet, daarom ging ik bij het raam zitten en zette ik Umbar tussen mijn benen. Terwijl we zaten nam zijn drukte langzaamaan af.

In de spreekkamer was hij weer druk. De dierenarts vond het niet erg en maakte er zelfs gebruik van. Ze heeft een vriend gemaakt. Umbar was gezond en weegt 27,5 kilo. Ik ben blij met dit gewicht, omdat dit het gewicht is wat Umbar in de kennel van KNGF Geleidehonden had. Verder heb ik gevraagd of dat nep steentje van vanmiddag kwaad kan. Gelukkig is dat niet zo.
Op de terugweg vond Umbar het in- en uitstappen van de taxi spannend. De uitstap heb ik een keer overgedaan, omdat Umbar uit de auto was voor ik iets kon zeggen.

Vrijdag 11 december 2009: Dag 12: De derde thuisinstructiedag

Umbar kwam vanmorgen meerdere keren naast mijn bed staan. Ook vandaag zou Michelle om 8.30 uur komen en moest ik om 7.30 uur opstaan. Een van mijn pantoffels was verdwenen en deze lag weer in de mand van Umbar. Hij was gelukkig heel. Tot nu toe heeft hij dingen verzameld, maar niet kapot gemaakt. Iets later viel een krant door de brievenbus en Umbar pakte deze voor ik iets kon zeggen. Toen ik: ‘Umbar, apport!’ zei, ging hij ermee schudden. Om 8.15 uur bleek Umbar buiten weer hoge nood te hebben.
Met Michelles KNGF-auto zijn we naar mijn stageschool in Wijk aan Zee geweest. Ik ga normaal met de taxi naar mijn stageschool, omdat de reis met het openbaar vervoer te lang duurt en te veel energie kost. Het is een school voor middelbare scholieren met een beperking. Mijn stagedocent is docent geschiedenis en geeft dramales. Buiten de school was Umbar druk. We gingen eerst naar binnen en daarna liepen we naar het strand. Tijdens mijn lunchpauze is dit de plek waar ik mijn geleidehond uit kan laten. Umbar was braaf, maar rende vrij ver weg en lag ergens in te rollen. Gelukkig stonk hij niet toen hij terugkwam.

We hebben in de pauze door het gebouw heen en weer gelopen, zodat hij aan de drukte in de gangen kan wennen. Umbar deed het geweldig goed. Hierna hebben we Umbar voorgesteld aan de klas waar ik veel bij zit. Ze zijn Bart gewend, die het heerlijk vond om geknuffeld en geaaid te worden. Bart vond alles goed. Umbar houdt niet van kleine kinderen. Ik heb KNGF Geleidehonden daarom al laten weten dat ik geen ambassadeurswerk meer doe voor basisscholen. De leerlingen waren erg overweldigend voor Umbar. De aandacht ging net iets te ver, waardoor hij bescherming bij mij zocht. Michelle en ik hebben afgesproken dat Umbar de komende tijd maar twee minuten geaaid mag worden en dat de leerlingen hem dan met rust laten. Ik ga voor mijn stage een kleedje meenemen. Verder neem ik voor de eerste les een kong mee met wat smeerkaas uit een tube van het merk Le Chef erin, zodat hij zich kan vermaken.
Na al deze indrukken hebben we in de koffiekamer de puntenlijst ingevuld. Dit is een lijst met de belangrijkste dingen die een geleidehond moet kunnen. Zowel Michelle als ik moesten zeggen of het bij Umbar onvoldoende, matig, goed of uitstekend is. Er werden dingen gevraagd zoals:

  • Hoe is het looptempo?
  • Hoe gaat het met de geleide commando’s?
  • Hoe gaat het met de appèlcommando’s?
  • Hoe gaat het met de zoekopdrachten?
  • Hoe gaat de hond in tuig om met andere honden?
  • Hoe gaat de hond in tuig om met andere dieren?
  • Hoe gaat het ontwijken van obstakels?
  • Hoe gaat het ontwijken van mensen?
  • Hoe gaat het lopen van trappen?
  • Hoe gedraagt de hond zich in openbare gebouwen/gelegenheden?

Zowel Michelle als ik vinden dat Umbar over het algemeen alles goed doet. Michelle vindt dat de zoekopdrachten en het reageren op andere honden beter kunnen. Beide vinden we dat hij verbetering nodig heeft bij de reactie op andere dieren. Hij is soms bang voor katten en gister wilde hij in tuig naar een kippenren toe.
Aangezien we weinig hadden geoefend met openbare gelegenheden en we nog moesten lunchen, zijn we in Wijk aan Zee in een tentje gaan zitten. Umbar was bij binnenkomst druk, maar daarna ging hij braaf onder de tafel liggen. Hij lag heel lief met zijn kont tussen mijn benen en zijn kop op de voet van Michelle. Michelle zei dat dit een mooi afscheid was.

Op de terugweg reden we langs KNGF Geleidehonden. Bij het oprijden van het terrein haalde Michelle een grap uit met een andere trainer. Ze zei dat we Umbar kwamen terugbrengen, omdat ik ontevreden was. Ik moest lachen, dus het grapje was er vrij snel af. Ik zei dat Umbar het redelijk deed, maar dat ik Bart terug wilde hebben.

 

Foto van zeer blonde labrador, Umbar, die met zijn tuig aan staat, tijdens de instructieperiode in december 2009.
Gemaakt door KNGF Geleidehonden in december 2009

 

Terwijl Michelle de bench haalde, kwamen er twee medewerksters van de afdeling Opleiding vragen of ze een foto van Umbar in tuig mochten maken. Dit had al gedaan moeten zijn tijdens de schoolinstructie, maar van onze hele groep waren geen foto’s gemaakt van honden in tuig zonder baas. Dus Umbar en ik naar het cliëntenuitlaatveld. Hij moest netjes stilstaan, maar hij wilde aldoor naar mij toe. De foto’s zijn toch gelukt.

 

Foto van zeer blonde labrador, Umbar, die met zijn tuig aan ligt, tijdens de instructieperiode van KNGF Geleidehonden in december 2009.
Gemaakt door KNGF Geleidehonden in december 2009

 

Thuis in Weesp heeft Michelle de bench in elkaar gezet. Het is een kooi met een deur. We hebben zijn eigen kleed erin gelegd. Als hij dat weer kapot maakt, krijgt hij zijn handdoek terug. De bench zal hier ongeveer een half jaar staan. Ik moet het opsluiten in de bench gedurende drie maanden langzaam opbouwen, daarna mag ik dit weer langzaam afbouwen.
Michelle vroeg me dinsdagavond via de mail te laten weten hoe de dagen daarvoor met Umbar zijn verlopen. Daarna vertrok ze. Het voelt altijd heel definitief als de training afgelopen is. Vanaf nu is het Umbar en ik.
Umbar vindt de bench leuk. Hij was hem al gewend van zijn tijd in het puppypleeggezin en van de laatste week van zijn opleiding. Hij heeft van mij een kluif gekregen om in de bench op te eten. Umbar heeft de hele middag en avond uit zichzelf in de bench gelegen. Hij was ontspannen en lag zelfs weer te snurken. We hebben nog wel een zoekspelletje met zijn flos gedaan.
Als ik zeg hoe Umbar heet, verstaan veel mensen het niet of verkeerd. Ze denken dat ik zeg Umba, Oemba of Bumba. Ik begreep gister van een docent dat Umba in het Latijn schaduw betekent. Dat zou een heel mooie naam zijn voor een blindengeleidehond.

Zaterdag 12 december 2009: Dag 13: Umbars verjaardag

Vandaag ben ik weer om 8.00 uur opgestaan en heb ik Umbar uitgelaten en de dieren eten gegeven. Daarna weer lekker mijn bed in. Er viel een paar keer post door de brievenbus. Ik had geen zin om op te staan om die veilig te stellen voor Umbar. Hij rende wel naar de voordeur, waarop ik vanuit bed riep: ‘Nee!’, waarna hij netjes terugging naar zijn bench. Om 11.15 uur werd ik uit bed gebeld, daarna heb ik gebruncht en mijn achterstallige e-mail weggewerkt.
Mijn plan was met Umbar naar het park te gaan, maar ik besloot hem uit te laten met de flexlijn, zodat hij hieraan went. Dit is een uitrolriem die veel mensen voor kleine hondjes hebben. Umbar deed het meteen goed. Hij draaide niet om bomen of palen heen. Het vreemde is dat hij niet snuffelt. Bart snuffelde haast aan alle grassprietjes. Umbar loopt snel door, waardoor een uitlaatronde snel over is.
Rond 15.00 uur kwam een vriend een boodschap langsbrengen waar ik om had gevraagd. Wij bellen elkaar of de ander boodschappen gaat doen als we zelf maar één ding nodig hebben. Deze keer ging het bij mij om een tube smeerkaas van het merk Le Chef voor in de kong van Umbar. Toen de bel ging rende Umbar naar de deur en blafte. Die vriend had Kerwin (=geleidehond) bij zich en het was lastig Umbar in de woonkamer te krijgen. Het is beter als Umbar en Kerwin nog niet met elkaar kennismaken. Aangezien Kerwin een Duitse herder is, speelt hij iets ruwer dan een labrador. Michelle heeft Umbar laten spelen met haar oudduitse herder. Ze adviseerde de ontmoeting tussen Kerwin en Umbar minstens vier weken uit te stellen.
Pas toen Umbar veilig in de woonkamer zat, kon ik de deur opendoen. Umbar blafte en piepte aldoor, omdat hij naar de voordeur toe wilde. Ook Kerwin zat te piepen op de stoep. Toen ik met de tube, maar zonder bezoek, in de woonkamer terugkwam, wist Umbar meteen dat hij iets lekkers kreeg. Ik moest hem een paar keer het commando: ‘Umbar, mand!’ geven, voordat hij dit deed. Hij is zeker drie kwartier met de kong in de weer geweest en heeft hem die dag nog meerdere keren in zijn bek gehad.
Ik heb de hele middag huiswerk gemaakt, omdat ik achterloop met mijn schoolwerk. De afgelopen weken was ik druk met de instructie, Umbar, theorieles, Umbar, een band opbouwen, Umbar, slapen en Umbar.
Om 17.30 uur kwam een oud schoolvriendin met een tas vol met eten van de snackbar. Umbar blafte weer en rende naar de deur. Hij vond haar en het eten heel interessant. Ik stuurde hem tijdens het eten in zijn bench. Nadat we hadden gegeten, gaf ik Umbar een cheebee. Michelle had me immers het advies gegeven Umbar iets te geven om op te kluiven als ik bezoek heb. Umbar was tijdens het bezoek rustig.
Sinds gister heeft Umbar niets meer in zijn bek genomen dat niet van hem is. Ook zijn kleed laat hij heel. Nadat ik dit schreef keek ik in zijn bench. En wat vond ik daar… Een paar sokken, die hij uit mijn sokkenla moet hebben gepikt. Ook deze waren nog heel. Hij had er niet eens aandacht meer voor.
Bij de laatste uitlaatronde was Umbar ergens bang voor. Hij weigerde verder te lopen over de stoep. Ik weet haast zeker dat het een kat was, die op of naast de stoep zat. Ik probeerde Umbar met allerlei commando’s door te laten lopen. Toen dat geen zin bleek te hebben, probeerde ik hem aan de lijn te laten volgen, waarna hij achter mij probeerde te schuilen. Daarna heb ik een frolic brokje gepakt. Met dit hulpmiddel kreeg ik hem al volgend langs de kat. Op de terugweg wilde Umbar weer niet recht oversteken, omdat hetgeen waar hij bang voor was er nog was. Wederom heb ik hem met een brokje afgeleid en langs het enge ding geleid. Daarna ben ik omgekeerd en heb het stuk nogmaals met Umbar in tuig overgedaan. Ik hoorde wat ritselen in de struiken, wat vermoedelijk de kat was die wegging. Umbar deed het daarna perfect.
Vlak voor het naar bed gaan, werd Umbar weer waaks. Hij blafte en rende naar de voordeur. Hij zal iets gehoord hebben. Hij had weer een paar sokken meegenomen naar zijn bench. Deze pakte ik af en stopte ze in de la die ik vervolgens goed dichtdeed.

 

Zondag 13 december 2009: Dag 14: De ekster

Vanmorgen was Umbar onrustig, daarom stond ik toch maar weer eens voor 8.00 uur op. Mijn sloffen, die ik de avond daarvoor naast mijn bed had gezet, waren weg. Inmiddels weet ik waar ik moet kijken. En ja hoor, ze lagen in de hoek van de bench, samen met een mapje waar ik cd’s in doe als ik op vakantie ga. Buiten bleek mijnheer geen hoge nood te hebben. Weer thuis dook ik wederom mijn bed in. Bij het wakker worden, lagen er deze keer geen dingen in het nest van mijn ekster.
In de middag gingen we naar het park. Onderweg wist hij weer precies waar we heen moesten en was meer bezig met de bestemming dan met zijn werk. Hij trok, sloeg stoepjes over, draaide rondjes als het niet nodig was, wilde naar andere honden toe, enz. Ik corrigeerde dit steeds weer. Toen hij doorging, gaf ik hem een neuscorrectie, waarna hij het een stuk beter deed.
Umbar gaat nu wat verder van me weg tijdens het loslaten, maar als ik hem roep, komt hij netjes terug. Hij komt zich tussendoor regelmatig melden. Gelukkig was er deze keer een hond waarmee hij leuk heeft gerend. Op de terugweg hebben we door een voor Umbar nieuwe straat gelopen. Dit deed hij totaal zonder spanning.
Thuis was het tijd voor het huishouden. Tijdens het stofzuigen kwam ik erachter dat Umbar een kussen in de vorm van een zon uit mijn slaapkamer had gehaald. Omdat ik mijn bed aan het verschonen was, lag dit kussen op de grond. Ik heb het kussen van hem afgenomen en weer in de slaapkamer op de grond gelegd. Een paar minuten later had hij het weer te pakken en meegenomen naar zijn bench. Wederom pakte ik het af en legde het op bed.
Later stal hij, tijdens het opvouwen van de was, een klein gastendoekje van tafel en nam dit mee naar zijn bench. Ik heb het hem terug laten brengen.
Michelle adviseerde te oefenen met het alleen thuis laten van Umbar, daarom heb ik zonder hem een blokje gelopen en was met een paar minuten weer tuis. Umbar heeft aldoor bij de voordeur staan wachten. Hij heeft niets uit huis in zijn bek genomen.

 

In de blogpost ‘Hoe loop ik een route met mijn visuele beperking?’ lees je hoe ik met en zonder geleidehond mijn weg vind op straat en welke andere hulpmiddelen ik hierbij gebruik.

 

Om 17.00 uur had ik met drie oud schoolvriendinnen afgesproken op station Weesp om te gaan eten in Eetcafé de Brink in Muiderberg. Om 16.40 uur gingen Umbar en ik de deur uit. Onderweg kwamen we een kat tegen die onder een auto zat. Weer moest ik Umbar er met een koekje langs leiden.
Bij het station liet ik Umbar een bankje zoeken bij de bushalte, waar hij rechtstreeks heenliep. Ik zat te bibberen van de kou en baalde toen een van mijn vriendinnen belde dat ze de bus zou missen. Erg lastig, omdat de volgende pas na een uur zou vertrekken. Na wat heen en weer gebel, besloten we in Weesp te gaan eten bij Selene (Italiaan). We spraken af om bij mij thuis te verzamelen.
Bij mijn huis hebben de meiden kennisgemaakt met Umbar. Umbar pakte in de tussentijd het zonnen kussen en de sjaal van een van de meiden. Beiden vond ik in zijn bench.
Om 18.00 uur konden we bij Selene terecht. Ik heb Umbar tijdens de weg daarnaartoe laten volgen, terwijl ik een van de meiden en arm gaf. Ik kende de weg, maar dit was gezelliger. Bij binnenkomst in het restaurant werd Umbar weer bewegelijk en het kostte moeite hem onder de tafel en mijn stoel te krijgen. Hij stond steeds op. Dit duurde even, maar na het bestellen, werd hij rustig. Tijdens het eten is hij een paar keer opgestaan. Over het geheel genomen was hij braaf. We gingen pas om 21.45 weg uit het restaurant. De bardames zeiden dat hij heel braaf was geweest.
Thuis heb ik thee gezet voor de meiden. Umbar ging nu weer met een schildpad knuffel aan de haal. Zowel de zon als de schildpad lagen nog in de slaapkamer op de grond, omdat ik nog steeds het bed moest verschonen. De rest van de avond en nacht was hij braaf.

 

Maandag 14 december 2009: Dag 15: Umbars eerste hbo-dag

Vanmorgen ben ik vroeger opgestaan dan ik normaal doe als ik naar school ga, omdat ik deze eerste keer ruim de tijd wilde nemen met Umbar. Umbar en ik gingen om 8.45 uur de deur uit. Ik liet hem uit en liep vervolgens door naar het station. Hij deed al het geleidewerk goed en was rustig.
Op het station moest ik een kaartje kopen bij het loket, waarbij ik Umbar liet zitten. Tijdens het rommelen in mijn tas op zoek naar mijn portemonnee, ging hij staan en nam iets slijmerigs in zijn bek. Dit moest ik er weer uitvissen. Gatver! Ik wilde niet eens weten wat het was.

 

In de blogpost ‘Geur, tast, gehoor … Bleeehhh, jakkes, gatver’ lees je hoe erg ik het vind om vieze handen te hebben en hoe ik deze toch kreeg door in mijn gft-container te moeten duiken voor een verloren voorwerp.

 

In de trein en metro was Umbar braaf. Een oude dame wilde hem aaien en ik vroeg haar dit niet te doen. Umbar moet eerst goed zijn werk doen voordat ik dit misschien ga toestaan. Bart mocht van mij geaaid worden als ik ergens stond te wachten, omdat hij daar totaal niet druk van werd.
Bij metrostation Spaklerweg kwam ik twee klasgenoten tegen, die met me meeliepen naar school. Onderweg spraken we over Umbar. Umbar reageerde totaal niet op ze en liep netjes door.
Op school ging ik, zoals altijd, meteen richting het lokaal waar ik de eerste drie uur les zou hebben. Het bleek het handigst als Umbar voor mijn tafel lag. Vanaf die plek kon hij alles overzien en lag hij niet in de weg. Ik had een kleedje meegenomen, maar hij ging uit zichzelf al ontspannen liggen op de vloerbedekking. Hij is kort door een paar medestudenten en de docent geaaid, maar ook hier bleef hij rustig onder.
Halverwege de les Geschiedenisdidactiek begon Umbar hard te snurken. Ik heb hem wakker gemaakt met mijn voet. Iedereen moest hier hard om lachen: ‘Dat deed Bart nou nooit!’ zei de docent.
Na de les ging ik met Umbar naar het toilet, waar hij braaf bij de wasbak op me gewacht heeft. Vervolgens weer terug naar ons lokaal, waar we Kunstgeschiedenis kregen. Umbar ging uit zichzelf weer op de plek liggen waar hij daarvoor lag. Ook tijdens deze les was hij verder rustig.
Na de les kwam een klasgenote naar me toe met een cadeau voor Bart, omdat hij met pensioen is. Het is een eetbaar schoentje met daarin kluifjes. Het is schattig. Ik vond het een heel lief gebaar. Umbar dacht natuurlijk dat het voor hem was, dus stopte ik het snel in mijn tas. In die paar seconde dat ik dat deed, had hij een leeg boterhamzakje in zijn bek. Hij liet het op commando los.
In de pauze heb ik Umbar uitgelaten en moest ik wat regelen i.v.m. een studiereis naar Berlijn in voorjaar 2010. Umbar onderging alles zonder stress. Alleen de nogal volle lift vond hij niet leuk. De liften zijn klein: ongeveer 1,5 meter bij 1,5 meter.
Op de vijfde verdieping had ik afgesproken met een klasgenote. Toen ik aankwam was ze met een paar anderen in bespreking over een onderzoek dat ze moeten doen. Ondertussen kwam iemand bij de snoepautomaat staan, die een stukje van een snoepverpakking liet vallen. En ja hoor, Umbar had het in zijn bek. Op commando liet hij het gelukkig los. Die hond kan bij de vuilnisophaaldienst.,
Van 13.45 uur tot 16.00 uur hadden we les in een ander lokaal. Deze keer lag Umbar naast mijn stoel. Er kwamen studenten met hem kennismaken voor de les begon. Al snel ging hij op zijn zij liggen en lag hij weer te slapen. Ook tijdens deze les is hij blijven liggen en was hij braaf. Na afloop van de les sloeg ik, bij het inpakken van mijn laptop, mijn lege plastic theebekertje van tafel. Umbar had het natuurlijk meteen in zijn bek. Wederom liet ik het hem loslaten.
Het stuk naar het metrostation en de metro- en treinreis gingen goed. Alleen op Duivendrecht wilde Umbar de hele tijd onder de bank snuffelen waarop ik zat. Ik moest hem herhaaldelijk corrigeren.
De weg van station Weesp naar huis ging lastig, omdat Umbar beweeglijk en druk was en stoepen oversloeg. Ik moest steeds stilstaan en dingen overdoen. Ik vermoed dat hij naar huis wilde voor het eten. Hij had pech, want hij moest na thuiskomst een uur wachten voor het etenstijd was. Tijdens dit uur was hij druk: hij rende achter Candor aan en liep steeds voor mijn voeten.
Na het eten ging hij naar zijn bench, waar hij zowat de hele avond lag te ronken. Voorafgaand aan het uitlaten keek ik in zijn bench, waar weer iets van mij lag: een enkellaarsje. Dit heb ik weer teruggezet waar het hoort.

 

Dinsdag 15 december 2009: Dag 16: Umbars eerste stagedag

Vanmorgen ging de wekker al om 6.00 uur, omdat ik naar stage moest. Umbar was deze tijd niet gewend en vond het volgens mij raar. Hij had deze nacht geen ekster gespeeld. Hij was waarschijnlijk te moe door alle ervaringen van gister.
Bij de komst van de taxi was het weer strijd tussen mij en Umbar. Hij mag pas instappen als ik dat zeg. Dat betekent als ik goed zit en mijn spullen in de auto staan. Ik zet een been in de taxi en ga zitten, dan mag Umbar instappen en haal ik mijn tweede been naar binnen. Tijdens de rit was hij braaf en lag lekker tussen mijn benen onder het dashboard te slapen. Af en toe kwam hij overeind en leunde dan tegen mijn been aan. Bij het uitstappen moest hij van mij wachten totdat ik er klaar voor was.
In Weesp had hij niet alles gedaan tijdens het uitlaten, dus ging ik voor de zekerheid met hem naar een natuurgebied achter de school, waar honden alleen aan de lijn mogen lopen. Ook daar wilde hij niets doen.
In de ochtendbriefing met alle docenten stelde ik Umbar voor aan mijn collega’s. In een onbewaakt moment zette Umbar zijn tanden in een stuk oase (dat spul voor kerststukjes). Volgens iedereen heeft hij alleen zijn tanden erin gezet, maar niets opgegeten. Ik hoopte dat dat klopte en hij er niet ziek van zou worden.
Tegen alle leerlingen die dag zei ik dat ze Umbar maar heel even mochten aaien. Dit vonden ze jammer, maar ze begrepen het wel. Ik vond het sneu aangezien ze zo gek waren op Bart.
Umbar was de hele dag in alle lessen braaf. Ik had een handdoek voor hem bij me die ik als kleed gebruikte en legde hem met zijn riem vast aan een tafel of stoel. Hij lag rustig. Ik had voor de zekerheid een bot bij me, maar dat was totaal niet nodig. Wel heeft hij weer, des Umbars, af en toe kleine voorwerpen van de grond gepakt.
Tussen de middag ging ik met Umbar naar het strand, zodat hij lekker los kon rennen. Het is lastig voor mij om me op het strand te oriënteren en de opgang terug naar school te vinden. Ik loop daarom als ik het strand op kom recht door naar de waterlijn en loop honderd tellen de ene kant op en dan weer honderdtellen terug. Als ik dan weer recht van de zee afloop, kom ik meestal weer uit vlak bij de strandopgang. Met mijn restvisus kan ik dan de route het strand af zien. Umbar kwam weer netjes terug als ik hem riep en meldde zich af en toe uit zichzelf.

 

In de blogpost ‘Hoe leg ik uit wat ik als blinde of slechtziende zie?’ lees je wat ik in de tijd met Umbar zag en wat ik nu nog zie.

 

Met instappen in de taxi terug naar huis ging het beter. Umbar was niet zo onstuimig als ’s ochtends. Tijdens de rit bleef hij rustig tussen mijn benen liggen.
Thuis moest ik het vuilnis buiten zetten, wat een mooie gelegenheid was om met Umbar te trainen dat ik wegga zonder hem. Om het te laten lijken of ik wegging, verliet ik via de voordeur het huis en liep ik om naar de achtertuin om daar de vuilniszakken te pakken. Umbar had door dat er iemand in de tuin was en rende naar de achterdeur. Volgens mij heeft hij mij gezien. Toen ik weer via de voordeur binnenkwam, kwam hij namelijk uit de keuken aanrennen.

Tijdens mijn avondeten rende Umbar ineens blaffend uit zijn mand. Ik heb geen idee wat hij hoorde. Ook deze avond lag hij verder heerlijk in zijn bench te pitten.

 

Woensdag 16 december 2009: Dag 17: Drukte en rust

Umbar blijft waaks en blaft nog steeds als de bel gaat. In de morgen was het druk in huis, wat Umbar leuk vond. De thuiszorg was er en twee mannen van het cv-ketelbedrijf. Umbar liep in de weg, wat niemand erg vond. Ik heb hem op een gegeven moment een cheebee gegeven, waarmee hij lekker in zijn bench ging liggen. Toen de ketelmonteur een schroefje liet vallen, was Umbar er als de kippen bij. De monteur was echter net iets sneller en griste het onder zijn neus vandaan. Ook zat Umbar een paar keer met zijn neus in de gereedschapskist. Ik heb daarom een paar keer: ‘Nee!’ gezegd tegen hem. Verder was hij braaf en rustig.
Nadat de ketelmonteurs weg waren, vond de thuiszorg een schroefje in de mand van Umbar. Hij had toch iets van de mannen gestolen. Ook lag er een plasticje waar oorbellen aan hebben gehangen. Die hond vind ook alles.
Ik was niet lekker en toen de thuiszorg weg was, was ik het liefst mijn bed ingedoken, maar ik had een afspraak met een vriendin. We zouden samen naar de woningbouw om daar onze jaarlijkse kerstgeschenken op te halen en meteen die voor vrienden mee te nemen. Het was een nieuwe route voor Umbar. De route ging goed, maar hij trok wel vanwege de nieuwe indrukken. Bij de woningbouw werd weer gezegd dat Umbar zo’n mooie hond is. Hij was braaf en bleef rustig wachten terwijl ik de kerstbroden in ontvangst nam en in mijn rugtas stopte.
Nu ik al onderweg was, besloot ik om gelijk naar het centrum te gaan voor wat boodschappen, waaronder een beterschapskaart. Umbar gedroeg zich netjes in de winkels en bleef braaf zitten en wachten. Alleen bij de sigarenboer probeerde hij zijn neus in een tijdschriftenrek te steken.
Eindelijk thuis ging ik heerlijk op bed liggen met een luisterboek, omdat ik me nog steeds beroerd voelde. De rest van de avond is er daarom weinig gebeurd.

Donderdag 17 december 2009: Dag 18: Zieke baas naar dierenarts

Rond 1.00 uur werd ik wakker van de kat die naast me kwam liggen op bed. Hij deed dit wilder dan normaal en ik vond dat hij wel erg breeduit ging liggen. Langzaam werd ik wat wakkerder en kwam ik erachter dat het niet Candor was, maar Umbar. Ik stuurde hem meteen van het bed af. Rond 2.30 uur deed hij dit weer, waarna hij er niet af wilde. Ik heb hem uiteindelijk van bed geduwd.
De wekker ging om 8.15 uur en ik voelde me slechter dan de dag ervoor. Ik besloot thuis te blijven van de hogeschool. Umbar werd tijdens de korte uitlaatronde helemaal hyper, omdat er sneeuw lag. Ik denk dat hij nooit sneeuw heeft gezien. Hij liet me nergens tegenaan lopen, maar was druk met de sneeuw en de omgeving bezig. Ik moest hem een paar keer corrigeren, omdat hij o.a. stoepen vergat aan te geven. Ik was blij toen ik weer thuis was.
Na het uitlaten kregen de beesten eten en dook ik terug mijn bed in met een luisterboek. Umbar ging braaf in zijn bench liggen. Pas rond 14.00 uur liet ik Umbar weer kort uit. Doordat ik ziek ben, had hij pech. We gingen snel naar een perkje en daarna weer meteen naar huis.
Rond 16.30 uur zat ik op de bank tv te kijken en thee te drinken toen Umbar bij me kwam zitten. Tijdens het aaien ontdekte ik een half opgedroogde natte plek onder zijn oor. Het voelde als opgedroogd bloed. Umbar heeft bij KNGF Geleidehonden littekens op zijn wang gekregen door een iets te heftige stoeipartij met een kennelgenoot. Michelle vroeg me deze littekens in de gaten te houden. Ik vermoedde dat de littekens op een of andere manier open waren gegaan en heb meteen de dierenarts gebeld. Aangezien de wond niet diep was en het bloed was opgedroogd, vroegen ze me in de avond naar het spreekuur te komen. Vervolgens heb ik KNGF Geleidehonden gebeld om te vertellen wat ik had ontdekt en dat ik in de avond naar de dierenarts zou gaan. Ik beloofde ze te laten weten hoe het afliep.

 

In de blogpost ‘Hoe kijk ik films en series met mijn visuele beperking?’ lees je hoe ik tv kan kijken en welke hulpmiddelen er hiervoor allemaal zijn.

 

De natte plek heb ik schoongemaakt met een nat washandje. Umbar probeerde steeds het washandje in zijn bek te nemen, wat natuurlijk niet mocht van mij. Ik zag een rode plek op zijn wang en heb alle kleverige resten zo goed mogelijk verwijderd. De uren daarna lette ik op dat hij niet aan de wond krabde.
Om 18.25 uur stapte ik belabberd in een taxi naar de dierenarts. Umbar was bij het instappen weer druk, maar toen hij eenmaal zat, lag hij al snel te slapen. Ik was veel te vroeg. Het spreekuur begon pas om 19.00 uur, maar ik stond al om 18.30 uur voor de deur. Dat is altijd balen van het reizen met de regiotaxi. Je moet er bij het bestellen rekening mee houden dat ze een kwartier eerder of een kwartier later mogen komen dan de afgesproken tijd. Mijn taxi was bijna een kwartier te vroeg.
Na me ongeveer tien minuten voor de deur ellendig voelen en bibberen, kwam de dierenarts gelukkig aanrijden en liet ze ons binnen. Het bleek dezelfde arts waar ik vorige week ben geweest om Umbar kennis te laten maken met de praktijk. De dierenarts en Umbar vonden het leuk elkaar weer te zien. Hij was binnen aardig hyper en ik moest hem steeds tot de orde roepen. Doordat ik me ziek voelde, had ik hier weinig geduld mee.
We mochten vrijwel direct doorlopen naar de spreekkamer. Na een kort onderzoek bleek dat Umbar een ontsteking in zijn huid heeft, een zogenaamde hotspot, wat waarschijnlijk een klein schaafwondje is geweest waar hij aan heeft gekrabd, waardoor het is gaan ontsteken. De huid is helemaal rood. Het vocht dat ik had gevoeld, is geen bloed, maar een soort wondvocht. De dierenarts heeft het stukje huid kaalgeschoren, wat Umbar spannend vond. Hij wilde het scheerapparaat graag zien, maar dat was onmogelijk, omdat het wondje op zijn wang zit. Hij moest tijdens het scheren zijn kop stilhouden, wat moeilijk voor hem was. Hij draaide zijn kop plotseling naar de dierenarts, waardoor deze even verkeert schoor. Voor de behandeling van de hotspot kreeg ik een flesje Vetaderm zalf mee, waarmee het wondje drie keer per dag moet worden ingesmeerd. Na drie tot vier dagen moet de rode kleur zijn verdwenen. De dierenarts was zo lief het consult in het systeem aan te geven als herhalingsbezoek, zodat ik niet weer een volledig consult hoefde te betalen.
Ik moest een tijd wachten op de taxi voor de terugweg. Tussen de ene en de andere rit, moet minstens een uur zitten in je boeking en ik weet nooit hoe druk het is op het spreekuur, dus daar moet ik qua planning ook rekening mee houden net als met het kwartier dat ze eerder of later mogen komen. Voor mijn gevoel duurde het wachten uren. Ik voelde me verschrikkelijk en baalde enorm dat we moesten wachten. Bij het instapen in de taxi was Umbar druk, maar tijdens het rijden werd hij weer rustig.
De rest van de avond heb ik ziek op de bank gehangen, zodat ik Umbar in de gaten kon houden. Ik moest hem er een paar keer van weerhouden aan de wond te krabben.
Alweer bijna thuis van de laatste uitlaatronde, zag Umbar een hondje aan de andere kant van onze straat. Het hondje rende naar hem toe en Umbar trok me naar het hondje toe. Bij het schrap zetten, gleed ik achter Umbar aan door de gladheid. Na een correctie werd hij rustig. Het hondje was inmiddels opgehaald door zijn bazin.

Vrijdag 18 december 2009: Dag 19: Veel nieuwe dingen

Om 6.00 uur ging mijn wekker. Umbar weet nu dat als hij de radio hoort dat ik ga opstaan, daarom stond hij meteen naast mijn bed. Ik voelde me nog steeds ziek, maar ik wilde naar mijn stage. Een klas ging een kerststuk opvoeren, waarvoor ik een groot deel van de voorbereiding heb gedaan. Dit was de laatste dag voor de kerstvakantie, dus deze dag moest ik doorbijten en dan kon ik de komende dagen uitzieken.
Ik verwachtte dat ik, door alle sneeuw die er die nacht bij was gevallen, te laat zou zijn op mijn stage, maar ik was ruim op tijd, waardoor ik voor de les begon Umbar kon uitlaten. Bart liet ik nooit ’s ochtends uit bij mijn stage, maar voor Umbar is alles nieuw en dat kan ervoor zorgen dat hij door de spanning sneller moet plassen. Door de sneeuw raakte ik gedesoriënteerd, maar gelukkig wist Umbar het hekje naar het natuurgebied achter de school te vinden. Ik vond dit knap. Het is immers pas de tweede keer dat we hier heen gingen.
De eerste vier lesuren zaten we in een kleine gymzaal waar de leerlingen het stuk twee keer zouden opvoeren. Het was druk in de ruimte: de acteurs, extra leerlingen en docenten die hielpen met opbouwen en een band die de muziek voor de voorstelling speelde om de instrumenten en versterker te testen.
Ik heb Umbar in een hoek van de gymzaal aan een bank vastgelegd, zodat hij de hele zaal kon overzien en mij in de gaten kon houden. Ik voelde me echter vrij nutteloos, omdat ik weinig van techniek weet en niet kon helpen opbouwen. Er bleek een rekwisiet te missen en dit was een mooie taak voor mij. Samen met Umbar ging ik dit in het dramalokaal ophalen. Ik moest zorgen voor een klein flesje. Bij het opendoen van de rekwisietenkast, stak Umbar natuurlijk weer meteen zijn neus erin, waarna ik hem corrigeerde. Het flesje was snel gevonden. Buiten het lokaal merkte ik dat Umbar iets in zijn bek had. Het was een speelgoedautootje. Ik heb dit meteen in de kast teruggelegd.
Tijdens de opvoering heb ik Umbar achter het toneel vastgelegd aan een wandrek. Hij kon door een opening de zaal in kijken, maar mij kon hij niet zien. Ik zat als souffleur voor het toneel, zodat ik de leerlingen kon helpen als ze hun tekst kwijt waren. Umbar was braaf. Ik heb hem geen enkele keer gehoord.
Tussen de twee opvoeringen door keek ik hoe het met hem was. Hij lag lekker op zijn zij te slapen. Aangezien ik pauze had, ben ik gezellig bij hem gaan zitten, terwijl ik de afdeling Opleiding van KNGF Geleidehonden belde om te vertellen hoe het de dag daarvoor bij de dierenarts was afgelopen. De medewerkster van de helpdesk was blij te horen dat alles verder goed was met Umbar. Ze vertelde dat ze tegen Michelle had gezegd dat ze het zo lief vond hoe Umbar naar mij keek tijdens het maken van de foto’s die week daarvoor. Hij had totaal geen aandacht voor haar, maar keek aldoor naar mij met een blik van: ‘Mag ik nu weer naar haar toe?’ Tijdens dit gesprek ging Umbar lief tegen me aan liggen met zijn kop op mijn schoot.
Na de tweede opvoering moest ik Umbar uitlaten. Normaal ga ik met hem naar het strand, maar daar was geen tijd voor. Ik ging weer naar het natuurgebied achter de school. Honden mogen daar niet los, maar ik heb het erop gewaagd. Umbar was door mijn ziek zijn al een paar dagen niet los geweest en deze dag had hij dat echt nodig vond ik. Hij had al een heftige morgen achter de rug en de middag werd ook druk. Het was goed voor hem even uit te kunnen razen. Gelukkig ben ik geen handhaver tegengekomen en heb ik geen boete gehad.
Na de pauze liep ik samen met een leerling van de mentorklas van mijn stagebegeleider naar Café De Zon in Wijk aan Zee. Ieder jaar met kerst gaat mijn begeleider daar met zijn leerlingen en klassenassistenten patat met kroketten/frikadellen eten. Het was een lastige tocht, omdat overal sneeuw lag. Umbar was daardoor hyper. Ik was blij dat deze jongen meeliep, want ik wist absoluut niet waar het was. Het bleek dat ik er toevallig die week daarvoor al was geweest met Michelle. De omgeving was daardoor bekend voor Umbar. We zaten aan een ander type tafel dan vorige week, waardoor Umbar nu naast mij moest liggen i.p.v. onder tafel. Hij was vreselijk braaf.
Na de lunch was er een voorstelling voor en door de leerlingen in een grote zaal van De Zon. De zaal stond vol stoelen en Umbar wilde bijna niet blijven liggen. Er lagen na verloop van tijd plastic bekers onder de stoelen. Ik heb er een paar keer een uit de bek van Umbar gehaald. Hij vond al het applaus raar. Hij was het hele uur best onrustig. Niet vervelend, maar onrustig.

Zowel op de terugweg naar school als tijdens het instappen in de taxi was Umbar druk, waarschijnlijk doordat Umbars’ hoofd vol zat door alle nieuwe indrukken en de sneeuw.
Thuis wilde ik Umbar direct eten geven. Stom genoeg liet ik de voerbak uit mijn handen vallen. Ik zei tegen Umbar: ‘Umbar, blijf!’ Dit deed hij braaf. Tijdens het opruimen, wist Candor een hondenbrok te veroveren. Die kat is gek op Eukanuba hondenvoer.
De rest van de middag en avond heb ik gerelaxt. Net als Umbar was ik uitgeput.

 

Zaterdag 19 december: Dag 20: Umbar en de andere dieren

Mijn wekker ging weer om 8.00 uur, maar ik was nog niet zo ver om op te staan. Ik besloot de wekker een uur later te zetten en te kijken of Umbar hiermee om kan gaan. Dit ging goed.
Rond 11.00 uur kwamen mijn ouders langs met Bart. Umbar probeerde steeds op Bart te rijden, wat we bestraften. Ik heb met mijn moeder in het centrum boodschappen gedaan, terwijl mijn vader lekker op de honden paste. Tussendoor ging mijn vader met Umbar vis halen. Umbar schijnt braaf te zijn geweest.
Mijn moeder had een kleedje mee met de geur van hun katten en zij nam vervolgens de handdoek waar Umbar lang op heeft geslapen mee naar huis. Zo kunnen Umbar en hun katten een beetje aan elkaars geur wennen.
In de middag kwam een vriend met zijn geleidehond, kerwin, langs om zijn kerstbrood van de woningbouw op te halen. Ik sloot Umbar op in de woonkamer, waarna ik de voordeur opendeed. Tijdens ons gesprek blafte Umbar een paar keer. Het duurde langer dan ik gepland had. De honden waren eerst beide onrustig. Toen ze rustig waren, moest ik even naar de woonkamer. We hebben toen toch Kerwin bij Umbar in de woonkamer gelaten. Ze vonden elkaar meteen leuk. Umbar begon Kerwin zelfs uit te dagen.
Later die middag ging ik met een vriendin, die wat boodschappen moest doen, naar het centrum. We moesten door de gladde stoepen met Umbar over de weg lopen. Umbar was gigantisch rustig in de winkels. Hierna gingen we eten in een eetcafé in de hoofdstraat. Bij binnenkomst werd Umbar uit het niets aangevallen door een loslopend hondje. Het duurde even voor de bazen hun hond te pakken hadden. Umbar bleek hiervan geschrokken, waardoor hij gedurende de tijd dat we er waren aardig onrustig was: likken aan de grond, draaien onder tafel, onder stoelen proberen door te kruipen, enz.

We zette de gezellige dag voort bij mij thuis en keken ’s avonds een cabaret dvd van Klaas van der Eerden. Umbar sliep rustig in zijn bench. Tussendoor sloop hij zacht naar de douche en probeerde het katteneten op te eten.
Nadat het bezoek naar huis was, liet ik Umbar aan het kleedje van de katten van mijn ouders snuffelen. Hij begon in het kleed te bijten en eraan te trekken. Ik heb hem dit verboden en het kleed over de deur van zijn bench gehangen. Zo ruikt hij toch de geur.
De laatste dagen spelen Candor en Umbar af en toe samen, Umbar daagt Candor dan uit. Candor krijgt ook steeds meer interesse in de bench van Umbar.
Later op de avond merkte ik dat Candor even moest spelen met een balletje. Ik stuurde Umbar in de bench en gaf Candor een balletje. Candor was vrij snel klaar, waarna Umbar weer in de woonkamer rond mocht lopen.

Zondag 20 december 2009: Dag 21: Umbars trots

Vanmorgen stond de wekker op 9.00 uur, wat Umbar makkelijk aan kon. Ik wil dit langzaam opbouwen naar later, maar dit is al een redelijke tijd.
Na het uitlaten moest ik in de tuin zijn, waar een berg sneeuw op de tuintafel lag. Ik gooide dit in bogen naar Umbar, waardoor hij helemaal gek ging doen. Daarna kreeg hij eten.
Ik ging ontbijten, stofzuigen, afwassen, mailen en het vuilnis in de tuin zetten. Ik heb Umbar en Candor in de woonkamer opgesloten. Het duurde allemaal langer dan ik had gedacht. Weer terug in de woonkamer lag Umbar rustig in zijn bench. Daarna ging ik in mijn eentje naar de brievenbus. Umbar is in deze vijf minuten braaf geweest thuis.
Aangezien Umbar deze week zo weinig los is geweest, wilde ik naar het park. Het was alleen een verschrikkelijke tocht. Umbar heeft me nergens tegenop laten lopen, maar door alle sneeuw was niet te zien waar de stoep was.
In het park ging Umbar helemaal uit zijn dak, omdat er veel andere honden waren, waarmee hij heerlijk in de sneeuw kon rennen. Hij had zijn belletje om, zodat ik kon horen waar hij was, maar deze zat steeds vol sneeuw, waardoor het geluid gedempt werd. Umbar kwam zich iedere keer netjes melden.
Bij de uitlaatronde van 18.00 uur liet ik stom genoeg het boterhamzakje met brokjes dat ik in mijn jaszak had op de grond vallen. Umbar dook er meteen bovenop. Ik zei: ‘Umbar, zit!’ Hij luisterde, waardoor ik rustig de brokjes kon opruimen.
Na het eten pakte ik een toetje uit de koelkast en zette ik thee. Plotseling merkte ik dat Umbar iets in zijn bek had. Hij liet het met een bons vallen, waardoor ik dacht dat het zijn kong was. Ik wilde het speeltje oppakken, maar merkte dat het vrij groot was en langwerpig. Daarna voelde ik dat het een leverworst was, die waarschijnlijk uit de koelkast was gevallen. Umbar was heel trots op zijn vondst. Hij zwaaide ermee heen en weer, gooide hem omhoog en ving hem weer op. Zijn kaken opende en sloten zich trots om het voorwerp. Toen ik naar de worst greep en zei dat hij hem los moest laten, beet hij per ongeluk uit enthousiasme in mijn vinger. Het was een ondiepe beet, maar het deed wel pijn. Ondanks de pijn moest ik lachen om zijn gekke gedrag. Ik moest hem streng toespreken. Hij liet de worst snel vallen en ik heb deze in de vuilnisbak gegooid.
Umbar is tijdens het uitlaten wat in de war door de sneeuw, dan gaat hij soms gewoon ergens zitten plassen. Volgens mij denkt hij dan dat dat de goot is.

 

Maandag 21 december 2009: Dag 22: Toch nog even

Mijn Umbar-dagboek zou gister stoppen, maar er gebeurde iets wat ik met jullie wil delen.
Umbar ging vanmorgen ineens voor de verwarming liggen. Precies op de plek waar voorheen de hondenmand stond. Ik vermoedde dat hij het koud had. Om te zorgen dat hij niet op de koude grond lag, heb ik daar zijn nieuwe kleed neergelegd. Nu gaat hij al de hele dag op die plek liggen. Sinds vanmorgen is hij niet meer in zijn bench geweest. Ik hield hem goed in de gaten, omdat ik bang was dat hij aan dit kleed ging knagen. Hij laat het echter netjes met rust. Hij ligt lui op zijn zij te slapen. Zojuist blafte hij zelfs weer zonder op te staan. Volgens mij droomt hij dan.

 

Wordt vervolgd…

In deel 3 over mijn tijd met Umbar, lees je hoe het ons verder is vergaan. Ik vertel daarin o.a. waarom Umbar zo kort geleidehond is gebleven. Je leest deel 3 hier.

 

Update: Deze blog verscheen voor het eerst op 9 juli 2021 en werd op 18 maart 2022 bijgewerkt met meer details en taalcorrecties.

 

Ook nieuwsgierig?

Ben jij ook benieuwd naar hoe ik iets aanpak met mijn visuele beperking? Stuur me een bericht en misschien lees je het antwoord op jouw vraag in de volgende ‘Hoe doe je dat?’.

Nooit meer een Tikje Anders blog missen?

Blijf per e-mail op de hoogte van nieuwe Tikje Anders blogs. Vul je e-mailadres in in het invoerveld onderaan deze pagina en druk op de knop ‘Abonneren’. Of kijk hier voor meer info.
Volg Tikje Anders ook via Facebook en Instagram.

 

Deel dit bericht met je netwerk!

3 gedachten over “Hoe verliep de (instructie)periode met mijn tweede blindengeleidehond, Umbar? (deel 2)

Laat hieronder jouw reactie achter op bovenstaande blog

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.