Eens in de vier weken blog ik over hoe ik dingen aanpak met mijn visuele beperking. Het betreft zaken die mensen aan mij vragen of juist niet durven vragen. Deze keer: Hoe stem ik met mijn visuele beperking?
Vooroordelen
‘Jij stemt zeker nooit.’
Nou, mooi wel! Stemmen is een grondrecht waarvan ik altijd gebruik maak. Al zet ik zelf het rode kruisje niet, ga ik toch naar het stembureau.
Vooraf
Gisteren waren de Europese Verkiezingen en ook ik ging naar de stembus. Dit leek me een goede gelegenheid voor een update van mijn blogpost uit 2023 over stemmen met een visuele beperking. Regelmatig krijg ik namelijk de vraag hoe ik als blinde stem. Dit is een passend onderwerp om deze week te bespreken.
Hieronder lees je mijn antwoord op de vraag: Hoe stem ik met mijn visuele beperking?
Hoe bepaal ik op wie ik ga stemmen?
Ik stem altijd. Wij hebben het voorrecht om te kunnen stemmen; er zijn genoeg landen waarvan de inwoners geen stemrecht hebben. Als je niet stemt, laat je niet weten wat je van de politiek verwacht. Stemmen is jouw kans om invloed uit te oefenen.
Ik hoor tot de groep zwevende kiezers. Pas een paar weken voor de verkiezingen verdiep ik me in de partijen. Er zijn partijen waarop ik sowieso nooit stem, en mijn overtuigingen komen voornamelijk overeen met die van linkse partijen. Ik hoef me dus niet in alle partijen te verdiepen.
De maand voor de verkiezingen luister ik meer naar Radio 1 en politieke podcasts. En net als half Nederland doe ik de stemwijzer. Als ik een paar dagen voor de verkiezingen nog twijfel tussen partijen, lees ik hun verkiezingsprogramma’s op internet.
Waar ik een bloedhekel aan heb, is strategisch stemmen. Ik stem op de partij waarmee ik me het meest verwant voel, al is die klein. Als iedereen strategisch stemt, worden de kleine partijen nooit groter.
In mijn blogpost ‘Hoe gebruik ik een computer met mijn visuele beperking?’ lees je hoe ik kan internetten op mijn pc.
Hoe ga ik naar de stemlocatie?
Als ik alleen naar het stembureau ga, zoek ik op de website van mijn gemeente op waar de stemlokalen zijn en kijk ik welke bij mij in de buurt zijn. Ik kies dan voor een stembureau waarvan ik weet hoe ik er kom. Dat hoeft niet de dichtstbijzijnde te zijn. Ik heb geen zin om in een onbekende omgeving een stembureau te zoeken. Ook de regiotaxi vind ik voor onbekende locaties geen optie, omdat er een uur moet zitten tussen de ritten en stemmen lang niet zo lang duurt.
Gisteren kwam ik met de regiotaxi vanaf een andere afspraak en liet ik me afzetten bij de wijkbibliotheek. Omdat ik vanaf daar de weg naar huis weet, was dit voor mij de beste stemlocatie. Het is voor mij bijna een kwartier lopen. Dichterbij mijn huis was ook een stembureau in een school, maar daarheen weet ik de weg niet.
Als ik samen met iemand ga, maakt het mij niet uit waar we stemmen. Degene met wie ik ben, weet de weg.
In mijn blogpost ‘Hoe loop ik een route met mijn visuele beperking?’ lees je hoe ik de weg vind en hoe ik nieuwe routes leer.
Hoe kan ik een rood kruisje zetten?
Ik baal ervan dat je met een visuele beperking bijna niet zelfstandig kunt stemmen. Ook wij hebben recht op stemgeheim. Om te stemmen heb ik een paar opties:
Mijn partner of een familielid gaat mee het stemhokje in
Als ik met mijn partner naar het stembureau ga, vertel ik bij de aanmeldtafel dat ik blind ben en dat we daarom samen het stemhokje in gaan, zodat hij voor mij het kruisje kan zetten. Vooraf heb ik hem al verteld op welke partij en kandidaat ik wil stemmen, zodat we dit niet daar hoeven te bespreken. Daarna laat ik hem het stemformulier in de stembus doen.
In mijn blogpost ‘Wie is hier nu blind’ lees je over een stembureaumedewerker die ons verkeerd begrepen had.
Een medewerker van het stembureau gaat mee het stemhokje in
Als ik alleen ben, vraag ik hulp van de medewerkers van het stembureau. Een van hen gaat met mij het hokje in, en ik vertel op wie ik wil stemmen. Zij zetten dan voor mij het kruisje of zetten het potlood op de juiste plek, zodat ik het zelf kan doen. De stembureaumedewerker wijst mij daarna waar de stembus staat, zodat ik het formulier erin kan doen.
Zelf stemmen met de stemmal
Diverse gemeenten bieden visueel beperkte inwoners de optie om te stemmen met een stemmal. Met dit hulpmiddel zou je met een visuele beperking zelfstandig en met behoud van het stemgeheim moeten kunnen stemmen. Je geeft bij binnenkomst van het stembureau aan dat je de stemmal wilt gebruiken, en een medewerker helpt je het formulier goed in de mal te leggen. De mal is voorzien van grote letters en braille. Via een soundbox kun je de politieke partijen en kandidaten op de lijst beluisteren. Zodra je weet op wie je wilt stemmen, zoek je de juiste plek op de stemmal. In de mal zitten op de juiste plekken rondjes, waarin je met je potlood krast om zo je stem uit te brengen. Een filmpje over de stemmal vind je hier.
Ik heb nog nooit gestemd met een stemmal. Ze zijn niet op elk stembureau beschikbaar; meestal is er slechts één per gemeente. In mijn geval is die op het stadhuis, wat veel te ver weg is van mijn huis. Bovendien hoor ik dat het lang niet iedereen lukt om er zelfstandig mee te stemmen, omdat men toch onzeker is of het (juiste) hokje (goed) is aangekruist. Gisteravond las ik toevallig voor het eerst over twee mensen die zelfstandig hadden gestemd met een stemmal en daar heel blij mee waren.
Ervaringen van andere blinden en slechtzienden
Slechtzienden kunnen zich over het algemeen zelfstandig redden. Sommigen nemen een loep mee om de lijst beter te kunnen lezen of een zaklampje voor meer verlichting in het hokje. Zeer slechtzienden en blinden stemmen vaak op dezelfde manier als ik, of ze machtigen familie of vrienden om namens hen te stemmen.
De mensen die een stemmal in hun gemeente hebben, maken hier lang niet allemaal gebruik van. Zij noemen vaak dezelfde redenen als ik: het is te ver weg van hun huis en het is lastig om met al die gaatjes zeker te weten dat je het juiste hokje hebt aangekruist.
Update: Deze blog verscheen voor het eerst op 24 november 2023 en werd op 7 juni 2024 geactualiseerd met de laatste verkiezingen en aangevuld met meer details.
Ook nieuwsgierig?
Ben jij ook benieuwd naar hoe ik iets aanpak met mijn visuele beperking? Stuur me een bericht en misschien lees je het antwoord op jouw vraag in de volgende ‘Hoe doe je dat?’.
Nooit meer een Tikje Anders blog missen?
Blijf per e-mail op de hoogte van nieuwe Tikje Anders blogs. Vul je e-mailadres in in het invoerveld onderaan deze pagina en druk op de knop ‘Abonneren’. Of kijk hier voor meer info.
Volg Tikje Anders ook via Twitter, Facebook en Instagram.