Het leven is niet voorbij als je blind bent. Geloof me, ik kan het weten. Onlangs ontmoette ik iemand die hier heel anders over denkt.
Vrijdag 11 maart 2022
Sinds begin maart is de school waarop ik werk verhuisd. In de middagpauze lopen mijn blindengeleidehond, Tarka, en ik daarom een ander uitlaatrondje. Als ik deze dag de school uitloop realiseer ik me dat ik mijn taststok in mijn laptoptas heb laten zitten. Deze staat helemaal aan de andere kant van de schol en ik heb geen zin om weer naar binnen te moeten en dan tussen alle pauzehoudende leerlingen heen te navigeren. We lopen de school uit en na twee keer linksaf slaan loop ik achter de school en maak ik de riem van Tarka lang, zodat ze kan snuffelen. Dit is pas de zesde keer dat ik hier loop. Ik wil eerst de weg goed kennen, voordat ik haar los laat.
We lopen niet snel, omdat er aan elke grasspriet, boom, struik en lantaarnpaal gesnuffeld moet worden. Een nieuwe uitlaatlocatie zorgt altijd voor veel nieuwe, interessante geuren. Het is mooi weer en het maakt mij daarom niet uit. Ik wacht aldoor rustig totdat het object van interesse grondig door Tarka is beoordeeld. Ondertussen tast ik met mijn voet het pad af en volg ik de grens tussen de groenstrook en het pad. Als het pad eindigt, draai ik me om en loop hetzelfde stuk weer terug.
In de blogpost ‘Hoe loop ik een route met mijn visuele beperking?’ lees je hoe ik mij oriënteer in een (on)bekende omgeving en welke hulpmiddelen ik hierbij gebruik.
Ik wil net aanstalten maken om Tarka haar tuig weer om te doen, als ik een oude vrouwenstem hoor zeggen: ‘Wat schijnt de zon fel vandaag. Vindt u ook niet?’
‘Had u het tegen mij?’ vraag ik voor de zekerheid. Het zou namelijk niet voor het eerst zijn dat ik me onbewust meng in een gesprek dat niet voor mij bedoeld was.
‘Ja. Vindt u de zon ook zo fel schijnen vandaag?’
Doordat ik geen stok bij me heb, heeft ze blijkbaar niet door dat ik blind ben. ‘Ik zou het niet kunnen zeggen,’ zeg ik daarom vriendelijk, ‘Ik voel wel dat hij lekker warm is, maar ik zie hem niet. Ik ben blind.’
‘Oh, … sorry dat wist ik niet,’ zegt de vrouw met een geschokte stem. Haar schrik is al snel over en ze zegt op een nadenkende toon: ‘Weet u. Ik heb daar wel eens over nagedacht. Als ik blind word, pleeg ik euthanasie.’
Ik ben niet snel geschokt, maar hier moet ik even van bijkomen. Deze vrouw is dus liever dood dan blind? Dat is nog eens een manier om een gesprek te openen. Dit is weer eens iets anders dan de filosofische discussie over wat erger is doof of blind zijn. Na een paar seconde kan ik mezelf dwingen tot een standaard reactie: ‘Nou, dat is niet nodig hoor. Er kan nog heel veel als je blind bent. Er bestaan tegenwoordig veel hulpmiddelen om je te ondersteunen.’
‘Oh, wat bijzonder. Ik dacht altijd dat je leven dan voorbij was. Je bent dan zo afhankelijk en komt het huis bijna niet uit. Ik pleeg dan euthanasie. Als mijn dokter dat toelaat natuurlijk’ gaat de dame vol overtuiging door.
‘Dat is niet nodig. Als je blind bent, kun je ook zelfstandig zijn. Je moet er alleen wel iets voor doen. Je kunt zelfs werken. Ik werk als docent geschiedenis op deze school.’ zeg ik terwijl ik naar het gebouw achter mij wijs.
‘Oh, nooit gedacht dat dat kon. Ik mag niet klagen. Volgende keer dat ik last van mijn eksterogen of een van mijn andere ouderdomskwaaltjes heb, denk ik aan u.’
Ook hier heb ik even geen antwoord op en zeg daarom de dame gedag en loop met Tarka terug naar school. In de lerarenkamer vertel ik over mijn ontmoeting en iedereen is verbijsterd over de reactie van deze oude dame. We lachen er met ons allen hartelijk om.
Naast een goede lachbui heeft dit voorval me ook een blog bezorgd. Dus bedank mevrouw en ik hoop dat u nooit blind wordt.
Nooit meer een Tikje Anders blog missen?
Blijf per e-mail op de hoogte van nieuwe Tikje Anders blogs. Vul je e-mailadres in in het invoerveld onderaan deze pagina en druk op de knop ‘Abonneren’. Of kijk hier voor meer info.
Volg Tikje Anders ook via Facebook en Instagram.
Ooit ben ik met een paar collega’s naar Velsen geweest: in het Donker Gezien. Da’s dus net zoiets als het Muzieum. Naderhand zei die collega dus ook, dat hij liever dood zou zijn dan blind. Ik vond dat toen deste meer onbegrijpelijk, omdat hij notabene van 3 blinde collega’s heeft kunnen zien hoe wij functioneren. Mar hij was GEWOON bang. In het donkermoest ik hem geruststellen en hem begeleiden en hem vertellen, dat hij niet z’n best moest doen om tóch maar iets waar te nemen in het donker. Hij was dus blij, toenhij weer in het daglicht kwam.
@Roelie: Ik ken ‘In het donker gezien’ goed. Ik heb daar een tijd als vrijwilliger gewerkt als gids. Ik vind het wel heel extreem om dat zo te zeggen op die plek en als hij drie visueel beperkte collega’s had. Nog erger dan deze vrouw die nooit iets met blindheid te maken heeft gehad. Jouw collega heeft kunnen zien dat jullie prima kunnen functioneren ondanks jullie beperking. Toen deze vrouw dit zei, voelde ik me ook even beledigd. Hadden jullie dat ook?
Hoe mijn andere 2 collega’s zich voelden weetik niet meer precies. Het is dan ook al zo’n 15 jaar geleden. Ik was té verbouwereerd om beledigd te zijn op dat moment. Die collega was een goee vent en we trokken dagelijks met hem op. Ik zei hem ook: kijk nu hoe wij functioneren! Dat gaat toch prima? Maar voor zichzelf zag hij dat toch niet zo zitten!
@Roelie: Dat had ik dus ook. Ik was even totaal verbijsterd. Zoiets zeggen voordat het gebeurd is, is 1 ding, maar het (laten) doen is iets heel anders. Ik vraag me af hoeveel mensen er als het ze toch overkomt inderdaad voor die uitweg kiezen en hoeveel zichzelf een schop geven en ermee leren leven.
Je hebt altijd vechters en losers in de maatschappij. Als er werkelijk iets ernstigs gebeurt, wat het dan ook is, dan zal er uit komen wat er in zit.
Wat een goede reactie van jou op die mevrouw. En zo grappig en luchtig verteld door jou… Haar kijk zegt alles over haar gebrek aan veerkracht, inlevingsvermogen, verbeeldingskracht (wat betreft alle mogelijkheden die er zijn) en tact (als je al zo denkt hoef je dat nog niet te ventileren)…
De visueel beperkte collega’s met wie ik werkte bij – toen nog – de FNB lieten me zien hoe je nog altijd enorm veel uit je leven kunt halen – in sommige opzichten misschien zelfs meer. Leren omgaan met beperkingen, van welke aard en op welke leeftijd dan ook, kan een heel proces zijn. En dat maakt een mens niet armer, maar juist rijker. Maar dat hoef ik hier niemand te vertellen. 😉
@ Alexandra: Dank je! Ik hoorde ooit iemand zeggen dat het verliezen van zijn gezichtsvermogen hem rijker heeft gemaakt en het beste was dat hem was overkomen. Zover zal ik zelf nooit gaan. Dat is weer het andere uiterste. Depressief ben ik er ook niet van. Je leert dingen gewoon anders doen en beleeft ze op een andere manier. Dat is een leerproces. Mensen zijn bang voor het onbekende. Weten niet wat ze kunnen verwachten. Wat mij in dit gesprek het meest schokte was dat ze haar mening meteen uitte. We hadden nog maar een paar woorden gewisseld. Als je iemand nou goed kent en zoiets komt ter sprake in een gesprek of discussie komt het anders over. Deze dame kende me niet, maar deed wel zo een botte uitspraak. Niet nadenkend over dat zij mij, die blind is, hiermee kan kwetsen.
Inderdaad Debby, enorm bot. Gelijk een mening hebben, zonder open te staan voor jouw verhaal. En dan haar eigen in figuurlijke zin zeer beperkte visie plaatsen boven jouw ervaring en leven. Gelukkig kom je dit niet vaak tegen, en konden je collega’s en jij er samen om lachen! 🙂