Tikje Anders

In het najaar van 2024 hoorde ik dat het Rijksmuseum in Amsterdam een speciale rondleiding aanbood voor mensen met een visuele beperking bij de tijdelijke tentoonstelling Asian Bronze. ‘Bronzen bellen luiden, wierook brandt in bronzen houders in tempels vol bronzen beelden, en bronzen spiegels weerspiegelen de geschiedenis van generaties. Al eeuwen speelt dit materiaal een belangrijke rol in vele Aziatische tradities.’ (Bron: advertentie)
Aangezien ik inmiddels twee keer in Japan ben geweest, wilde ik deze rondleiding niet missen. Op vrijdag 6 december 2024 nam ik samen met mijn vriendin Ria deel aan een van deze rondleidingen. Hieronder lees je mijn impressie.

Over de tentoonstelling Asian Bronze

Het Rijksmuseum presenteerde met de tentoonstelling Aziatisch brons. 4000 jaar schoonheid een bijzondere verzameling van meer dan 75 bronzen meesterwerken. De collectie omvatte zowel prehistorische objecten als hedendaagse kunst uit India, China, Indonesië, Japan, Thailand, Vietnam, Pakistan, Nepal en Korea. Indrukwekkende beelden van o.a. Boeddha, Shiva en Vishnu toonden hoe brons werd gebruikt om het goddelijke op aarde uit te beelden. Sommige van de objecten hadden het land van oorsprong nog nooit verlaten.
Daarnaast werden de zintuigen geprikkeld door een veelzijdige selectie van bronzen voorwerpen, zoals spiegels, wapens, bellen, wijnvaten en wierookbranders, die vaak in de vorm van leeuwen, olifanten of mythische wezens zijn gegoten.
De tentoonstelling was te bezichtigen in het Rijksmuseum van 27 september 2024 tot en met 12 januari 2025. In die periode werden er ook vier speciale rondleidingen voor blinden en slechtzienden georganiseerd.

Wat is brons?

Voor ik je meeneem in mijn belevingstocht door het museum eerst een korte uitleg van wat brons precies is en hoe het zoveel verschillende tinten kan hebben.
Brons is een metaal dat ontstaat door koper te mengen met tin. Zo een mengsel van metalen noem je een legering. Door tin toe te voegen aan koper, wordt het metaal sterker en is het beter bestand tegen roest dan puur koper. Brons is al duizenden jaren populair en wordt gebruikt voor het maken van gereedschap, wapens en kunstvoorwerpen.
Tin verlaagt het smeltpunt van brons. Zo wordt de legering sneller vloeibaar en kan het brons makkelijker worden gegoten. Bovendien maakt tin het mengsel harder en sterker. Daardoor is brons beter bestand tegen slijtage dan koper en kan het eeuwenlang meegaan. Maar te veel tin kan het materiaal breekbaar en moeilijk bewerkbaar maken.
Brons kan verschillende kleuren hebben, afhankelijk van de samenstelling en de omgeving. Zo kan de kleur worden beïnvloed door de hoeveelheid tin die aan het koper wordt toegevoegd,. Meer tin maakt het brons lichter en zilverachtiger, terwijl minder tin zorgt voor een warmere, roodbruine tint die varieert van rood tot goud. Ook worden er soms andere metalen zoals lood, zink of aluminium toegevoegd. Dit kan de kleur veranderen in een geler, groener of donkerder brons. Een derde manier bestaat uit natuurlijke processen, zoals oxidatie door blootstelling aan zuurstof en vocht. Dus een soort roest. Hierdoor kan brons een enorme verscheidenheid aan kleuren krijgen. Van heldergroen tot blauw en van diep donkerbruin tot okerrood. Dat effect heet patina en is een aantasting van het brons door chemische reacties. Bijvoorbeeld doordat het voorwerp werd begraven. Het effect zie je vaak bij oude bronzen beelden.
Kortom, brons is een sterk en veelzijdig metaal dat al eeuwen wordt gebruikt, en de kleur ervan verandert afhankelijk van hoe het gemaakt is en hoe het met de omgeving reageert!

Audiomaquette

Ria en ik reizen met de trein naar Amsterdam en nemen daar de tram naar het Rijksmuseum. We zijn nog niet eerder in het gerenoveerde museum geweest en zijn benieuwd hoe het eruitziet. We komen iets eerder aan, zodat we de tijd hebben om de audiomaquette te bekijken. Met hulp van een museummedewerkster vinden we de maquette in een hoek van het Atrium.

 

 

De maquette geeft een overzicht van het hele museum. Door hem open te klappen, kun je de binnenkant per verdieping voelen. Elke verdieping heeft een apart scharnierdeel. Naast de maquette hangt een koptelefoon, waarmee je uitleg over het gebouw kunt beluisteren. Door bolletjes op het model aan te raken, hoor je informatie over de betreffende ruimte of het object. Er zijn maar liefst 31 luisterpunten.

 

 

Het Rijksmuseum is een indrukwekkend gebouw met een sprookjesachtige uitstraling. Het werd in 1885 ontworpen door architect Pierre Cuypers en combineert neogotische en neorenaissance stijlen. Hierdoor lijkt het op een historisch kasteel, met torentjes, bogen en rijkversierde bakstenen gevels. De hoofdingang ligt aan het Museumplein, en boven de doorgang zijn prachtige versieringen en beelden te zien. Door het midden van het gebouw loopt een tunnel waar voetgangers en fietsers doorheen kunnen. Binnenin is het museum ruim en licht, met hoge plafonds en grote ramen. Brede trappen, lange gangen en elegante zalen vormen het decor voor wereldberoemde kunstwerken, zoals De Nachtwacht van Rembrandt. Daarnaast heeft het gebouw een binnentuin, een modern atrium met glazen daken en een sfeervol museumcafé.

Welkom

Ria en ik willen nog snel iets drinken voordat de rondleiding om 14.30 uur begint. Helaas blijkt het museumcafé bomvol te zitten — zelfs op de trap naar het café staat een rij wachtenden. Dat heb ik in een museum nog nooit meegemaakt! Een drankje zit er dus niet in.
Na een korte ronde door de museumwinkel besluiten we alvast naar de informatiebalie in het Atrium te gaan, waar we ons moeten melden voor de rondleiding. We zijn de eersten. Langzaam druppelen de andere deelnemers binnen. Uiteindelijk zijn we met zo’n acht blinde en slechtziende bezoekers, aangevuld met enkele begeleiders.
De gids stelt zichzelf voor en maakt een rondje langs de groep om te peilen wat ieders zichtmogelijkheden en behoeften zijn. Ze vraagt of iemand een klapstoeltje mee wil om onderweg op te kunnen zitten. Slechts één persoon neemt het aanbod aan. Door enkele late binnenkomers, toiletbezoeken en andere praktische onderbrekingen begint de rondleiding iets later dan gepland.
Terwijl we wachten, vertelt de gids alvast iets over de tentoonstelling. Asian Bronze neemt ons mee op een reis door het Azië van vroeger en nu, aan de hand van bijzondere voorwerpen en hun verhalen. De tentoonstelling bestaat uit tien zalen, elk met een eigen thema. Tijdens de rondleiding krijgen we replica’s te voelen en worden we op verschillende manieren meegenomen in de ervaring. We leren over het maken en gieten van brons, zowel duizenden jaren geleden als in de huidige tijd — vaak nog steeds met traditionele technieken. Ook komen mythen en legenden aan bod, en ontdekken we hoe symbolen en verhalen de betekenis en schoonheid van de voorwerpen versterken.
We lopen naar de Philipsvleugel, waar de tentoonstelling begint. In deze vleugel organiseert het museum jaarlijks meerdere tentoonstellingen, zowel uit de eigen collectie als met (inter)nationale bruiklenen.

Zaal 1: Materiaal

We betreden een zaal waar een antropomorfe figuur met een zeesterachtige vorm tentoongesteld staat. Ik had gelezen dat de tentoonstelling is ingericht in aardekleurige zalen, met grote, toneelachtige plateaus. Elk object rust op een bijpassende drager van plexiglas, gevlamd hout, of zwart of melkwit marmer. Sommige zalen bevatten slechts één object, zoals dit beeldje, terwijl andere zalen door slim geplaatste vitrines doorkijkjes bieden die uitnodigen tot onderlinge vergelijking.
De gids vertelt dat dit object, in tegenstelling tot de rest van de voorwerpen in deze tentoonstelling, van koper is gemaakt. Ze vergelijkt de vorm met Patrick, de grote roze zeester uit de tekenfilmserie SpongeBob. Vervolgens geeft ze een voelbare afbeelding op A3-formaat van het object door. Ik merk dat het lastig is om het papier te voelen en tegelijkertijd vast te houden. De voelafbeelding bestaat uit een stuk karton dat op het A3-karton is geplakt. Het toont een eenvoudige vorm van een poppetje met twee benen, twee armen en een hoofd, allemaal zonder veel details. De ellebogen wijzen opzij, terwijl de onderarmen naar het middenrif van het poppetje wijzen. Om de volgende persoon te helpen, houd ik de tekening vast zodat hij met beide handen de afbeelding kan voelen.
Ondertussen vertelt de gids verder over het object en het materiaal.
Koper is het belangrijkste bestanddeel van brons. De eerste koperen voorwerpen uit Azië werden al rond 9000 v.C. gemaakt. Vanaf ongeveer 3000 v.C. begonnen ambachtslieden te experimenteren met het mengen van koper met andere metalen, wat leidde tot de ontwikkeling van legeringen. Ze zochten naar een sterk en goed bewerkbaar materiaal, en zo ontstond brons, een legering van koper en tin.
Het maken van een bronzen voorwerp gebeurt meestal door gieten. Dit houdt in dat het metaal eerst verhit wordt tot het smelt (meer dan 900 graden Celsius!). Vervolgens wordt het vloeibare brons in een mal gegoten, een vorm die bepaalt hoe het eindresultaat eruitziet. Wanneer het brons afkoelt en uithardt, krijgt het zijn uiteindelijke vorm.

 

 

De gids geeft alvast een ander object door dat verband houdt met de volgende zaal die we gaan bezoeken. Ik krijg een plakkerig poppetje van was in handen. Ze legt uit: ‘In Azië ontwikkelden ambachtslieden een grote diversiteit aan giettechnieken. Een daarvan is de verlorenwasmethode, een proces dat later werd gezien als poëtisch en bijna goddelijk. Deze techniek is ideaal voor het creëren van gladde, ronde vormen. De maker begint met het boetseren van een wasmodel. Aan dit model worden gietkanalen en poorten toegevoegd. Het poppetje dat jullie voelen, is zo’n wasmodel. Vervolgens wordt alles bedekt met klei om een mal te vormen. Deze mal, met het wassen model erin, wordt verhit totdat de was smelt en door de poorten naar buiten loopt. Waar het wassen model zat, blijft een lege ruimte over waarin het vloeibare brons wordt gegoten. Wanneer het brons is afgekoeld, wordt de mal opengebroken. Het bronzen beeld dat tevoorschijn komt, is een exacte kopie van het wasmodel, maar nog ruw. Het kan dan verder afgewerkt worden. De verlorenwasmethode werd op verschillende plaatsen in Azië ontwikkeld en geperfectioneerd. Een van de hoogtepunten is de Shiva Nataraja, waar we nu naartoe gaan.’

Zaal 3: Hemel en aarde

We stoppen bij een groot beeld van Shiva. Ik herinner me uit een boek dat ik ooit voor school moest lezen dat Shiva een van de belangrijkste goden in het hindoeïsme is. Samen met Brahma (de schepper) en Vishnu (de beschermer) vormt hij de Trimurti, de drie-eenheid van goden. Shiva wordt gezien als de vernietiger en vernieuwer. Hij kan dingen laten verdwijnen, maar ook nieuwe dingen laten ontstaan. Daarnaast is hij de god van meditatie en wijsheid. Hindoes zien hem zowel als krachtig en gevaarlijk, als wijs en liefdevol. Hij symboliseert de balans tussen tegenstellingen: vernietiging en wedergeboorte, stilte en kracht.
Shiva wordt op verschillende manieren afgebeeld. Dit beeld laat hem zien als Shiva Nataraja, wat ‘Koning van de Dansers’ betekent. Hij voert een kosmische dans uit, waarmee hij het universum in beweging houdt.
De gids legt uit hoe Shiva staat en laat ons de houding zelf aannemen. Ondertussen vertelt ze over het beeld en zijn betekenis.
Dit bronzen beeld werd gemaakt in de 12e eeuw in India. Het is 153 cm hoog, 114,5 cm breed en weegt maar liefst 255 kg! Ondanks de grootte is het een vrij plat beeld.
Volgens het hindoeïsme vernietigt en creëert Shiva het universum in een eindeloze cyclus. In dit beeld danst Shiva binnen een cirkel van vuur. Dit vuur stelt de cyclus van het leven voor: alles wordt geboren, leeft en sterft, om vervolgens opnieuw geboren te worden. Hij staat met een voet op een dwerg, die symbool staat voor onwetendheid en egoïsme. Door op hem te staan, laat Shiva zien dat hij deze dingen overwint. Zijn andere voet is opgeheven, wat betekent dat hij genade en bevrijding schenkt. Hoewel zijn hele lichaam in beweging is, straalt zijn gezicht rust en kalmte uit. Zijn haar waaiert breed uit en hij draagt sieraden en traditionele kleding.
Shiva heeft vier armen, en elk arm heeft een eigen betekenis:

1. In zijn bovenste rechterhand houdt hij een kleine trommel vast. Die symboliseert het ritme van het universum en de oerklank AUM, die volgens hindoes het begin van alles was.
2. In zijn bovenste linkerhand draagt hij een vlam (agni). Dit staat voor vernietiging en verandering. Vuur kan alles verteren en opnieuw laten ontstaan, net als Shiva.
3. Zijn onderste rechterhand maakt het abhaya mudra gebaar (handpalm naar voren, vingers omhoog), wat onverschrokkenheid, bescherming en geruststelling uitdrukt. Hiermee laat Shiva zien dat hij zijn volgelingen helpt en moed geeft.
4. Zijn onderste linkerarm steekt recht naar voren en zijn hand hangt ontspannen omlaag en wijst naar zijn opgeheven voet. Dit is het gajahasta mudra gebaar. Het staat voor bevrijding (moksha), oftewel ontsnappen aan de eindeloze cyclus van geboorte en dood.

Alles in dit beeld heeft een diepe betekenis en laat zien hoe het universum werkt volgens het hindoeïsme: dingen ontstaan, bestaan een tijd en verdwijnen weer, waarna er iets nieuws begint.
De manier waarop dit beeld gemaakt is, is indrukwekkend. De techniek werd ontwikkeld in India tijdens de Chola-periode (9e – 13e eeuw) en wordt nog steeds gebruikt. Brons gieten is in India een heilige kunst. De makers werken op blote voeten als teken van respect.
Dit beeld werd gemaakt met de verlorenwasmethode. Wat dit beeld extra bijzonder maakt, is dat Shiva, de dwerg en de vurige cirkel allemaal in één keer gegoten zijn. Dit is enorm lastig, want het gesmolten brons moet snel alle details van de mal vullen voordat het afkoelt. Ook is het beeld massief, omdat volgens het hindoeïsme goden niet hol mogen zijn. De makers moesten het brons waarschijnlijk vanuit meerdere kanten tegelijk gieten om het perfect te laten lukken.

 

 

Zaal 4: Hemel en aarde, deel 2

We lopen verder naar de volgende zaal en het volgende meesterwerk. De gids vertelt dat dit beeld ‘Boeddha beschermd door de Naga’ uit de 12e of 13e eeuw komt. Het beeld toont Boeddha zittend in de lotushouding en in diepe meditatie. Bij de lotushouding zit je met een rechte rug en gekruiste benen in kleermakerszit. Boeddha is erg lenig, want hij kan hierbij zijn voeten op de bovenkant van zijn dijbenen laten rusten met zijn voetzolen omhoog. Zo ver kom ik niet.
Het beeld heeft een serene gezichtsuitdrukking en houdt zijn handen in de meditatieve dhyana mudra houding. Dat betekent dat zijn handen met de handpalmen naar boven op zijn schoot liggen. Zijn rechterhand ligt boven op de linkerhand en de duimen raken elkaar lichtjes aan.
Achter Boeddha rijst een Naga op, met zeven slangenkoppen die als een waaier beschermend boven zijn hoofd uitsteken.
Volgens de legende mediteerde Boeddha na zijn verlichting onder de Bodhiboom toen er een zware regenstorm uitbrak. De Naga-koning Mucalinda, een slang met meerdere koppen, rees uit de aarde op en spreidde zijn kappen uit als een beschermend schild boven Boeddha om hem te behoeden voor de regen.
Dit type beeld is kenmerkend voor de kunst uit de Khmer-periode (10e – 13e eeuw), waarin invloeden uit Cambodja en Thailand samenkomen. De sculptuur straalt rust en spirituele bescherming uit, met gedetailleerde versieringen in de slangenlichamen en een harmonieuze compositie.
Veel bronzen beelden laten volgens de gids niet alleen ongelofelijk vakmanschap zien, maar hebben ook een symbolische waarde. Dit Boeddhabeeld is een nationale schat uit Thailand. Het vertegenwoordigt de meest iconische verbeelding van Boeddha in Zuid-Thailand. Dat het in het Rijksmuseum wordt tentoongesteld is heel uitzonderlijk, want het beeld heeft Thailand nooit eerder verlaten. Wat dit beeld nog specialer maakt, is het feit dat de naam van de maker, Nano, en die van zijn klant, een belangrijke staatsman Talanai, op het voetstuk zijn gegraveerd. Bovendien is voor de inscriptie een bijzondere taal gebruikt, oud Khmer, toen een belangrijke bestuurstaal in Thailand. De gebruikte karakters zijn gebaseerd op het Kawischrift van het oude Java.

 

 

We bekijken een ander Boeddhabeeld, maar helaas blijft de informatie over dit beeld niet bij mij hangen. Het wordt drukker in de zaal, en ik raak afgeleid door de prikkels van de mensen die voorbijlopen en mijn voeten beginnen pijn te doen van het staan. Ria en ik hebben allebei spijt van het afslaan van de klapstoeltjes die ons werden aangeboden.

 

 

We bekijken nog een boeddhistisch beeld, deze keer een bodhisattva. Een bodhisattva is iemand in het boeddhisme die echt verlicht zou kunnen worden, maar ervoor kiest om dat niet meteen te doen. In plaats daarvan blijft die persoon hier op aarde om anderen te helpen verlichting te bereiken. Het idee is dat ze hun eigen geluk of verlossing opzijzetten om zoveel mogelijk mensen uit hun lijden te helpen.
In de kunst worden bodhisattva’s vaak afgebeeld als verfijnde, zachtaardige figuren die in meditatie of in een gebaar van zegeningen staan, en soms met meerdere armen of andere symbolen die hun vermogens om anderen te helpen vertegenwoordigen.
Het concept van bodhisattva benadrukt het idee dat de verlichting van anderen minstens zo belangrijk is als die van jezelf, en dat mededogen en altruïsme de kern zijn van de boeddhistische beoefening.

 

 

Zaal 5: Eten en drinken

In de volgende zaal stoppen we bij een vitrine. Gelukkig staan er ook een paar bankjes waarop we kunnen zitten, terwijl de gids ons uitleg geeft over het object. In de vitrine staat een zun, een rituele houder voor rijstwijn, in de vorm van een olifant. De gids geeft ons een beeldje van een olifant, zodat we een beter idee krijgen van het object in de vitrine. De olifant die wij voelen, ziet er echter iets anders uit.
Dit wijnvat werd gemaakt in China tijdens de Shang-dynastie (18de – 11de eeuw v.C.) en werd voor de tentoonstelling uit het Musée Guimet in Parijs gehaald. Het kunstwerk belichaamt de geavanceerde bronsgiettechnieken van de Shang-dynastie en de rijke religieuze en ceremoniële cultuur van die tijd.
Het wijnvat is een robuuste olifant met een gedrongen lichaam en korte, stevige poten. De oppervlakte is rijkelijk versierd met taotie-motieven — abstracte, symmetrische gezichten van mythische wezens. Op de rug van de olifant bevindt zich een afneembaar deksel voor het schenken van wijn tijdens rituelen.
Toen hij net gemaakt was, had de zun waarschijnlijk een rijke gouden kleur. Nu is hij zachtgroen. Dat komt door meer dan 3000 jaar natuurlijke patina door onder andere oxidatie.
Makers creëerden de kleuren soms ook opzettelijk zelf. In Japan werden bijvoorbeeld soja en miso gebruikt voor het patineren.

 

 

Zaal 6: Aroma

De gids stopt bij een vitrine met wierookbranders. Gelukkig kunnen we ook hier zitten terwijl we naar haar verhaal luisteren. Ze beschrijft de vorm van de wierookbranders als die van mythische wezens die een combinatie van een hond en een leeuw vormen. In Vietnam en China worden ze gezien als bewakers tegen kwade geesten, en daarom worden dit soort beelden vaak geplaatst bij de ingang van tempels, poorten of pagoden. Hier zijn ze gebruikt als wierookbranders, die waarschijnlijk ooit in een boeddhistische tempel stonden.

 

 

Wierook wordt vaak gebruikt om een ruimte te zuiveren van negatieve invloeden, maar het vervult ook andere functies. In religieuze rituelen wordt het aangestoken als offer voor de goden. De geurige rook verspreidt zich door de ruimte en wordt geassocieerd met de verleidelijke aroma’s van voedsel of wijn. Om deze reden wordt wierook in sommige culturen gezien als voeding of drank voor de goden. Sommigen geloven dat zolang mensen wierook branden, er altijd een bron van spirituele energie voor de goden aanwezig is. Daarnaast kan de rook dienen als een manier om met de goden in contact te komen, waarbij de kringelende rook gedachten en gebeden omhoog draagt.
De gids geeft potjes met verschillende geuren door die vaak in wierook worden gebruikt. Veel deelnemers vinden ze onaangenaam, maar ik vind ze juist prettig. We ruiken onder andere sandelhout en olibaan. Ze doen me denken aan de geuren die ik rook in de Japanse tempels die ik tijdens mijn vakanties bezocht.
Sandelhout heeft een warme, houtachtige geur die vaak als kalmerend en aardend wordt omschreven. Het heeft een rijke, milde geur die met de tijd dieper en voller wordt. Sandelhout wordt vaak geassocieerd met spirituele en meditatiepraktijken, omdat het helpt de geest te kalmeren en te focussen. Het is een geur die veel mensen als rustgevend ervaren en wordt vaak gebruikt in aromatherapie om stress en angst te verlichten.
Olibaan (frankincense) heeft een harsachtige, kruidige geur die wat scherper en luchtiger is dan sandelhout. Het heeft een balsamachtige kwaliteit, met hints van citrus en een lichte houtachtige ondertoon. Olibaan is bekend om zijn gebruik in religieuze en spirituele rituelen, waar het helpt de sfeer te zuiveren en meditatie of gebed te verdiepen. Het heeft een opwekkend effect, maar kan ook rustgevend zijn, afhankelijk van de context.
Beide geuren worden vaak gecombineerd in wierook om een harmonieuze balans tussen aardse warmte en etherische, spirituele energie te creëren.

 

 

Zaal 7: Licht en reflectie

We komen in een zaal vol spiegels. Ook hier kunnen we zitten en luisteren naar het verhaal van de gids. Ze vertelt over het intensieve maakproces van de spiegels: “Van klei wordt eerst een mal gemaakt met een holle ruimte. In een apart gedeelte van de mal wordt het metaalmengsel toegevoegd: koper, met relatief hoge hoeveelheden tin. Dit is risicovol, omdat de legering hierdoor broos kan worden, wat betekent dat de spiegel kan breken. Maar het tin maakt het brons ook harder en geeft het een meer zilverachtige kleur. Daarna wordt de mal dichtgemaakt en moet deze drogen. Het spannendste moment volgt: het deel van de mal met het metaal erin wordt direct in het vuur gezet. Zodra het metaal smelt, wordt de gloeiendhete mal omgekeerd, zodat het vloeibare metaal naar beneden kan lopen. Pas wanneer de mal wordt opengebroken, weten de makers of de spiegel is geslaagd. Vervolgens worden de randen bijgeschaafd zodat de spiegel perfect rond wordt. De bronzen spiegel wordt met was aan een houten plank bevestigd. Dan volgt het arbeidsintensieve proces van polijsten, wat dagen of weken kan duren. Het resultaat is een spiegelglad oppervlak met haarscherpe reflecties. In India worden dit soort spiegels nog steeds met de hand gemaakt.”
De gids geeft een replica van zo’n spiegel door. Het is een klein, rond spiegeltje met een handvat. Om het spiegelvlak heen zit een fraai bewerkte lijst, en de spiegel lijkt als het ware op de achtergrond geplakt.
Voordat we de ruimte verlaten, stoppen we nog even bij een prachtig bewerkte poort die hier tentoongesteld staat. In de zijkanten van de poort zijn kleine olielampjes verwerkt.

 

 

Zaal 8: Geluid

De zaal waar ik het meest naar uitkeek, was de zaal met het thema geluid. Hoe klinkt brons? Gelukkig kunnen we hier weer zitten. Elk uur klinkt er een geluidsopname van deze bellen. Helaas zijn we iets te vroeg, maar de gids vertelt al wel over de bellen.
Bijna 3000 jaar geleden waren ambachtslieden in China meester in het maken van bronzen bellen. Ze gebruikten een speciale legering met veel tin, waardoor het belmetaal uitstekend harde geluiden kan produceren die tot ver in de omtrek te horen zijn. De meeste bellen hebben het doel veel mensen te bereiken, ze te waarschuwen of ze bijeen te roepen.
De bianzhong-bellen in deze zaal zijn muziekinstrumenten. Elke bel is afgestemd op een bepaalde noot. Soms geven ze zelfs meerdere tonen, afhankelijk van de plek waar de bel wordt aangeslagen. Aan de binnenkant brachten de makers groeven aan om het geluid te verfijnen. Deze set bellen werd rond 800 v.C. in China gemaakt en bevat zeven kleinere yong-bellen voor de melodie, en een grote bo-bel voor de bas. Zelfs na al die duizenden jaren kunnen de bellen nog steeds bespeeld worden.
De gids laat ons op haar tablet een geluidsopname horen, maar dat is natuurlijk niet hetzelfde als het echte werk.

 

 

Zaal 10: Continuïteit

De laatste zaal die we bezoeken, gaat over continuïteit. Ik ben behoorlijk moe na deze lange en zeer interessante rondleiding en sla helaas een deel van wat de gids zegt niet op. Mijn hoofd zit vol met alles wat we tot nu toe hebben gehoord. Ze vertelt iets over een ceremoniële bijl en geeft een voelkaart door. Het is weer een stuk karton waarop een ander stuk karton is geplakt, in de vorm van het bijlblad. Het bijlblad doet me denken aan de bovenkant van een middeleeuwse hellebaard.

 

 

Afsluiting

De rondleiding is afgelopen. Het is inmiddels al iets na 16.30 uur. We bedanken de gids hartelijk en zoeken onze weg terug naar het atrium. Een deel van de groep besluit meteen naar huis te gaan, terwijl Ria en ik besluiten nog even iets te drinken in het museumcafé. We zijn daar inmiddels wel aan toe – onze kelen zijn droog en we hebben zin in een moment van rust. In het café praten we nog even na met een paar andere deelnemers over de rondleiding. De meesten vonden het een positieve ervaring, maar er worden ook enkele verbeterpunten genoemd. Als onze drankjes op zijn, gaan we weer op pad. Ria en ik maken nog een kleine tussenstop bij een eettentje vlakbij Amsterdam Centraal, waar we genieten van heerlijke pannenkoeken met ijs als toetje.

Wat vond ik ervan?

Ik vond de rondleiding echt goed! Volgende keer neem ik waarschijnlijk wel een stoeltje mee, zodat ik wat comfortabeler kan zitten. Maar inhoudelijk was het bijzonder interessant, en het was fijn om te zien dat er goed is nagedacht over objecten die je kunt voelen, ruiken en zelfs horen. Het figuurtje van de olifant had voor mij echter niet zo’n meerwaarde. Het zag er niet echt uit als de olifant in de vitrine, dus ik vond het niet echt iets toevoegen aan de ervaring. De groep was behoorlijk groot, inclusief de begeleiders, en dat maakte het soms wat lastig om alles te verstaan, vooral wanneer het drukker was in een zaal.
Er waren gelukkig genoeg objecten om te bekijken en te ervaren. Ik ben wel eens naar een museum gegaan waar we in een uur tijd maar drie dingen te zien kregen! Nu hadden we meer dan genoeg tijd om alles goed te bekijken. We liepen zelfs een half uur uit, maar de gids vond dat niet erg. We hebben bijna twee uur doorgebracht bij de tentoonstelling.
Als het Rijksmuseum opnieuw een rondleiding organiseert voor een andere tentoonstelling, ben ik zeker van de partij, als het in mijn agenda past en het onderwerp me aanspreekt!

Meer weten?

De tentoonstelling Asian Bronze is inmiddels afgelopen.
Wil je meer weten over het Rijksmuseum in Amsterdam of wil je er zelf eens heen? Klik dan hier om naar hun website te gaan. Ze hebben regelmatig rondleidingen voor mensen met een visuele beperking en in hun eigen app vind je diverse audiorondleidingen.

Nooit meer een Tikje Anders blog missen?

Volg Tikje Anders op social media en mis geen enkele blogupdate. Je vindt me op Facebook, Instagram en LinkedIn!

Wil je een seintje krijgen als er een nieuwe blogpost is? Vul dan je e-mailadres in onderaan deze pagina en klik op ‘Abonneren’ om updates rechtstreeks in je mailbox te ontvangen.