Eens in de vier weken blog ik over hoe ik dingen aanpak met mijn visuele beperking. Het betreft zaken die mensen aan mij vragen of juist niet durven vragen. Deze keer: Hoe eet ik met mijn visuele beperking?
Vooroordelen
‘Jij hebt altijd hulp nodig met eten.’
‘Jij koopt zeker altijd voorgesneden vlees.’
Nou, mooi niet! Het kost mij meer tijd en energie, maar ik kan het gewoon zelf.
Vooraf
Onlangs kreeg ik van een slechtziende in een Facebookgroep voor visueel gehandicapten de vraag of ik een Hoe-doe-je-dat-blog kon maken over hoe ik eet. Dit is een vraag die me tijdens voorlichtingen op scholen regelmatig door kinderen wordt gesteld. Ik reageer dan met een simpele reactie: ‘Net als jij. Jij ziet je mond ook niet tijdens het eten. Je zit niet voor de spiegel als je eet.’ De kinderen zijn dan helemaal verbaasd, omdat ze daarover niet hadden nagedacht. Er speelt echter nog veel meer mee bij eten dan het feit dat ik mijn mond niet zie.
Hieronder lees je mijn antwoord op de vraag: Hoe eet ik met mijn visuele beperking?
Thuis of uit eten
Er is voor mij een verschil tussen thuis of uit eten. Thuis weet ik wat ik heb gekookt en weet ik als ik het heb opgeschept precies wat er op mijn bord ligt. In een restaurant is dat altijd een verrassing.
Als ik zelf opschep, begin ik eerst met vlees. Ik heb dan alle ruimte op het bord om het te snijden. Ik eet het dan ook meteen op. Daarna volgen de groenten en de aardappelen. Pasta- en rijstgerechten gaan in een keer op mijn bord.
Wij hebben twee soorten borden: grote platte en pastaborden met een hoge rand. De platte borden zijn voor als we aardappels, vlees en groente eten en pastaborden gebruiken we voor pasta- en rijst- en miegerechten. Toen ik nog iets kon zien, kocht ik servies dat effenwit was, zodat wat er op het bord lag, duidelijk zichtbaar was voor mij. Nu zie ik niets meer en gaat het allemaal op gevoel.
In mijn blogpost ‘Hoe kook ik met mijn visuele beperking?’ lees je hoe ik kan koken zonder het te zien en welke hulpmiddelen ik hierbij gebruik.
Als mijn vriend kookt, schept hij het eten op. Hij snijdt dan meteen mijn vlees. In het begin voelde dit raar. Het is een taak die ik zelf kan en toen ik alleen woonde ook altijd zelf moest doen. Het kost mij echter meer tijd om het te snijden en het is daarom makkelijk als hij het snel doet. Omdat ik mijn eten niet zelf heb opgeschept, voel ik voorzichtig met een vinger waar het vlees ligt, waar de aardappels en waar de groenten zijn. Kleine groenten, zoals doperwten, doe ik tegenwoordig in een schaaltje. Zo kan ik ze makkelijker eten, zonder dat ze aldoor over het hele bord heen en weer rollen.
In een restaurant krijg je soms overvolle borden en ook dan snijdt mijn vriend mijn vlees. Als ik met iemand anders ben doe ik het zelf. Ik vraag aan degene waarmee ik ben, wat waar op mijn bord ligt. Indien ik met andere blinden of slechtzienden ben, voel ik voorzichtig met mijn vingers.
Eten met mijn handen
Alles wat je sociaal geaccepteerd met je handen mag eten, eet ik met mijn handen. Patat, spareribs, brood, pizza, pannenkoeken, hamburgers, roti, fruit, enz. Toen ik klein was probeerde mijn vader mij patat te laten eten met een vork, maar dat vond ik zo onhandig, dat ik het gewoon met mijn handen ben blijven eten. Je weet nooit hoe groot het patatje is dat je op je vork hebt en welke kant hij opsteekt. De mayonaise belandde meer op mijn wang dan in mijn mond.
Ook taart kan je, als hij stevig is, goed met je handen eten. Dat gaat bij mij netter dan het eten met een klein gebaksvorkje op een te klein bord.
In mijn blogpost ‘De marteling’ lees je over een situatie waarbij het taart eten niet gemakkelijk ging.
Als ik uit eten ben, bedenk ik altijd of ik zin heb om moeilijk te doen met eten. Zo niet, ga ik voor een simpel te eten maaltijd, zoals spareribs of pasta. Het eerste mag lekker met je handen en voor het tweede heb ik alleen een vork nodig.
Eten met bestek
Als het niet sociaal geaccepteerd is om met je handen te eten, gebruik ik bestek. Mijn bestek fungeert dan als een soort kleine blindenstokken. Met mijn vork en mes tast ik mijn bord af om te voelen waar iets ligt. Als ik het vlees heb gevonden, voel ik eromheen hoeveel bewegingsruimte ik heb voor het snijden. Tijdens het snijden beweegt mijn vlees altijd een beetje heen en weer. Als het bord te vol is, schuift er zo onbedoeld iets af. Na mijn check, begin ik met snijden. Ik zet mijn vork stevig vast in het vlees en snijd met mijn mes langs de vork naar me toe. Ik snij het stuk eerst door de helft en leg de ene helft boven op de overige dingen op het bord, zoals patat of groenten. Dan snijd ik een reep van de helft die er nog ligt af en snijd die ik kleine stukken. Dan weer een reep en dan nog eentje. Het ligt natuurlijk aan de grootte van het stuk vlees, af en toe kun je geen repen snijden, omdat het vlees te klein is. Als de ene helft gesneden is, veeg ik alles met mijn vork bij elkaar en leg het deel wat ik nog niet had gesneden op de lege plek en herhaal de procedure.
Soep eet ik in een kom. Ik til de kom op en eet met de lepel eerst het deel met de grovere stukken, zoals de balletjes. Het optillen van de kom doe ik om de afstand tussen de lepel en mijn mond te verkleinen. Omdat het vloeibaar is, en het voor mij lastig is de lepel precies recht te houden, valt er nogal eens iets van de lepel af. Als ik met mijn lepel geen grote dingen meer voel, til ik de kom op en drink hem leeg.
Ik merk dat ik met mijn rechterhand beter voel wat ik doe dan met mijn linkerhand. Daarom heb ik als ik snijd, mijn mes netjes rechts en de vork links, maar als ik eet, leg ik het mes neer en neem de vork in mijn rechterhand.
Sommige dingen zijn lastig op je vork te krijgen. Zo heb ik regelmatig ruzie met krieltjes. Deze kleine aardappeltjes, rollen er vandoor als ik mijn vork niet precies in het midden steek. Als ik ze thuis eet en ze rollen voor de zoveelste keer onder mijn vork weg,, pak ik ze met mijn hand en stop ze in mijn mond. Thuis hoef ik me niet druk te maken wat anderen ervan denken. Bij uit eten doe ik dat niet zo snel.
In mijn blogpost ‘Hoe schenk ik drinken in met mijn visuele beperking? Lees je welke trucjes en hulpmiddelen ik gebruik bij het inschenken van koud en warm drinken.
Ik vind het vooral lastig dat ik niet zie als ik in het buitenland uit eten ben. Daar kunnen sociale regels anders zijn. Ik kan niet zien hoe anderen in een restaurant het doen. Toen ik jaren geleden voor het eerst naar Japan ging, moest mijn partner mij uitleggen hoe dingen werkten en wat je wel en absoluut niet mocht doen. Ik heb het meerdere keren geprobeerd en meerdere mensen hebben het mij geprobeerd te leren, maar ik kan niet eten met eetstokjes. Tijdens onze reis had ik daarom voor de zekerheid een setje bestek in mijn handtas mee. Gelukkig heb ik het zelden nodig gehad, omdat elk restaurant ‘normaal’ bestek in huis had voor de toeristen.
Aan tafel
Het liefst eet ik zittend aan tafel. Dan eet ik het netst. Als ik bijvoorbeeld op het station iets haal, eet ik dit het liefst zittend op. Ik kan iets, zoals een bakje patat, dan balanceren op mijn bovenbenen of zoals bij het eten van een Turkse pizza of ijs voorover gaan zitten met mijn benen uit elkaar zodat, als ik knoei, het niet op mijn broek valt. Lopend eten vind ik lastig. Opletten waar ik loop en eten, gaan bij mij niet samen. Dit lukt hooguit met iets dat geen vlekken kan veroorzaken en alleen maar hoeft te worden afgehapt, zoals een saucijzenbroodje.
Ervaringen van andere blinden en slechtzienden
Volgens mij doen de meeste blinden en slechtzienden het net als ik het doe. Slechtzienden zien vaak hun bord nog en weten daardoor wat er waar op het boord ligt.
Sommige blinden eten gerechten zoals pasta of rijs graag met een lepel i.p.v. een vork. Ik heb dit zelf geprobeerd, maar eet toch liever met een vork, omdat ik met een lepel zulke grote scheppen eten opschep. Ik ben zelf geen viseter, maar weet dat mensen soms in een restaurant vragen of de kok voor hen alvast de vis fileert. Sommigen vragen ook of hun vlees alvast gesneden kan worden.
Ook nieuwsgierig?
Ben jij ook benieuwd naar hoe ik iets aanpak met mijn visuele beperking? Stuur me een bericht en misschien lees je het antwoord op jouw vraag in de volgende ‘Hoe doe je dat?’.
Nooit meer een Tikje Anders blog missen?
Blijf per e-mail op de hoogte van nieuwe Tikje Anders blogs. Vul je e-mailadres in in het invoerveld onderaan deze pagina en druk op de knop ‘Abonneren’. Of kijk hier voor meer info.
Volg Tikje Anders ook via Twitter, Facebook en Instagram.