Tikje Anders

Eens in de vier weken blog ik over hoe ik dingen aanpak met mijn visuele beperking. Het betreft zaken die mensen aan mij vragen of juist niet durven vragen. Deze keer: Hoe doe ik EHBO met mijn visuele beperking?

Vooroordelen

‘Blinde mensen kunnen geen EHBO doen.’
‘Binnen ons bedrijf hebben wij niets aan een blinde bhv’er.’ (bhv = bedrijfshulpverlening)
Nou, mooi wel! Door vragen te stellen, goed te luisteren en voelen kan ik vrijwel alles doen.

Vooraf

Het is goed als je weet hoe je anderen of jezelf kunt helpen, wanneer er een ongeluk is gebeurd. Dit kan een klein of ernstig ongeluk zijn. In 2016 startte ik daarom met een EHBO-cursus bij het Rode Kruis in Hoorn. Deze cursus was speciaal gericht op visueel beperkte deelnemers. Een groot deel van de groep had al jaren een diploma, en bleef de lessen volgen om hun kennis up-to-date te houden. Datzelfde jaar haalde ook ik mijn diploma. En ook ik bleef komen voor de opfrissingslessen. We werden zo nu en dan ingezet bij evenementen als volwaardig EHBO’er. Afgelopen jaar besloot ik, wegens mijn energiebalans, met de lessen te stoppen.
In de tijd dat ik de lessen volgde, heb ik veel nieuwsgierige vragen gehad over hoe ik EHBO kon verlenen zonder het te zien. Hieronder lees je mijn antwoord op de vraag: Hoe doe ik EHBO met mijn visuele beperking?

Hoe volgde ik de les?

We waren met ongeveer tien blinden en slechtzienden en ongeveer vijf vrijwilligers. Het lesboek had ik als luisterversie op mijn iPhone staan en op mijn computer had ik een digitale versie van het boek. Tijdens de lessen besprak een instructeur de theorie met de groep en oefenden we de praktische zaken. Ze hadden voor alles een oplossing bedacht.

In mijn blogpost ‘Hoe gebruik ik een computer met mijn visuele beperking?’ lees je hoe ik kan werken met computerprogramma’s als Outlook, Word en Excel en hoe ik internet.

Niet zien, maar vragen

Je belangrijkste instrument als visueel beperkte EHBO’er is je stem. Ik kan niet zien welke kleur een verbrande arm heeft, of er glas in een wond zit of of er een onnatuurlijke bocht zit in een enkel. Ik kan dit wel vragen. Ik vraag als het slachtoffer bij bewustzijn is wat er gebeurd is, of hij pijn heeft en zo ja waar en of hij de verwonding voor mij kan beschrijven. Als het slachtoffer buiten bewustzijn is, vraag ik het aan een voorbijganger. Mocht er echt helemaal niemand in de buurt zijn, dan onderzoek ik het slachtoffer met mijn handen.
Ik stel aanvullende vragen tot ik denk te weten wat er is en verricht de handelingen die ik in de EHBO-les heb geleerd om het slachtoffer te helpen. Indien nodig bel ik 1-1-2.

In mijn blogpost ‘Hoe gebruik ik een iPhone met mijn visuele beperking?’ lees je hoe mijn iPhone mijn zelfstandigheid heeft vergroot en wat ik er allemaal mee kan en hoe dat dan werkt.

Bewustzijn controleren en stabiele zijligging

Het is belangrijk om te checken of een slachtoffer bij bewustzijn is. Als iemand staat en tegen je praat is dat duidelijk, maar als iemand na een ongeval op de grond ligt en niet reageert, check ik altijd of hij echt buiten bewustzijn is. Ik kniel naast het slachtoffer aan de kant van zijn gezicht. Om te checken of het slachtoffer echt bewusteloos is, pak ik zijn hand en vraag of hij me hoort en zo ja, of hij in mijn hand kan knijpen. Dit doe ik, omdat ik niet kan zien of hij naar mij kijkt of zijn ogen beweegt. Als hij niet reageert ga ik door met de volgende stappen.
Na het controleren van de ademhaling draai je een bewusteloos slachtoffer, om te voorkomen dat hij stikt, in de stabiele zijligging. Dit kan ik als blinde prima doen, omdat ik iemand dan aanraak met mijn handen en precies voel hoe hij/zij ligt. Ik doorloop dan de volgende stappen:

1. 1. Als het slachtoffer een bril draagt, doe ik die af.
   2. Ik leg zijn benen gestrekt naast elkaar.
   3. Ik leg zijn dichtstbijzijnde arm loodrecht op zijn lichaam en bij voorkeur met de handpalm naar boven.
   4. Ik buig de andere arm van het slachtoffer over zijn borst en leg deze met de handrug tegen de wang die het dichtst bij mij is. Ik houd deze hand vast.
   5. Ik pak met mijn andere hand het been van het slachtoffer dat het verst van mij verwijderd is net boven de knie aan de buitenzijde vast en trek het op terwijl zijn voet op de grond blijft rusten.
   6. Ik draai het slachtoffer naar mij toe door aan zijn gebogen knie te trekken. Ik houd tegelijkertijd de handrug tegen zijn wang geduwd. Ik draai totdat zijn gebogen elleboog de grond raakt of totdat het slachtoffer niet verder kan draaien.
   7. Ik leg zijn gebogen been zo, dat zowel zijn heup als knie aan de buitenzijde een rechte hoek vormen.
   8. Ten slotte kantel ik zijn hoofd voorzichtig naar achteren en leg zo nodig zijn hand beter onder zijn wang om ervoor te zorgen dat zijn luchtweg vrij blijft en richt zijn neus en mond naar de grond, zodat vloeistoffen gemakkelijk uit zijn mond kunnen lopen.

Dit kun je allemaal op gevoel doen. Bovenstaande stappen zijn als het slachtoffer op zijn rug ligt. Als hij anders ligt, pas ik mijn handelingen erop aan.

Ademhaling controleren

Ook is het belangrijk om te checken of de ademhaling vrij of belemmerd is. Aan andere mensen kan ik vragen welke kleur het slachtoffer heeft. Ziet hij bijv. blauw? Heeft hij letsel of verbrandingen in zijn gezicht? Als het slachtoffer bij bewustzijn is, kan ik hem vragenstellen. Ondertussen kan ik al luisteren en met mijn handen voelen hoe de ademhaling is.
Om de ademhaling van een bewusteloos slachtoffer te controleren, draai je hem op de rug. Dit mag niet in alle gevallen. In de les heb ik geleerd wanneer dit wel en wanneer dit niet te doen.
Dan leg ik het hoofd van het slachtoffer recht, plaats mijn hand op zijn voorhoofd en kantel zijn hoofd voorzichtig achterover. De vingertoppen van mijn wijs- en middelvinger van mijn andere hand plaats ik onder de punt van zijn kin en til die op om zijn luchtweg vrij te maken. Dan houd ik mijn oor en wang boven de mond en neus van het slachtoffer en leg mijn hand licht op de borst. Ik beoordeel zijn ademhaling door hoogstens 10 seconden te luisteren en voelen. Klinkt die normaal en regelmatig of juist schokkerig of hoor ik niets? Ik kan ook mijn wang of hand dicht bij de mond houden om te voelen of ik de ademstroom van het slachtoffer voel.
Als het slachtoffer al in stabiele zijligging ligt, kniel ik aan de zijde van het gezicht van het slachtoffer en plaats één hand met gespreide vingers op de overgang van zijn buik en borst. Mijn andere hand plaats ik, eveneens met gespreide vingers, op de rug tegenover mijn eerste hand. Nu beoordeel ik zijn ademhaling door te voelen of de borst (en/of buik) regelmatig op en neer gaat. Bij twijfel draai ik het slachtoffer terug op de rug en controleer de ademhaling met de kinlift.
Na controle van de ademhaling handel ik zoals ik heb geleerd tijdens de EHBO-les. Zo weet ik hoe te handelen bij verslikking en verstikking en hoe te reanimeren met borstcompressies, mond-op-mondbeademing en een AED.

Verbinden van wonden, kneuzingen of verstuikingen

Ik zie niet waar een wond zit, maar het slachtoffer kan mij dit wel vertellen. Net als ziende EHBO’ers moet ik beslissen of ik een wond zelf kan verzorgen (bijv. snijwond, schaafwond, of splinterverwonding), of dat ik tijdelijke maatregelen tref om erger te voorkomen en het overlaat aan de professionele hulpverleners. Ik kom hierachter door de juiste vragen te stellen.
Stel iemand heeft een wond op de bovenkant van de onderarm. Het is winter en het slachtoffer heeft verteld dat ze is gevallen met de fiets. Met doorvragen kom ik erachter dat ze een flinke schaafwond heeft. In de les heb ik geleerd dat je dit soort wonden het beste schoonspoelt onder zacht stromend (leiding)water en ze dan schoon dept met een zacht washandje. Ik laat dit soort dingen zo veel mogelijk door het slachtoffer zelf doen en ik geef advies.
De omgeving van de wond kan eventueel behandeld worden met een huidontsmettingsmiddel. En de wond zelf ontsmet je met povidonjodium (Betadine). Daarna moet de wond worden afgedekt. Ik houd dan bijvoorbeeld een wondpleister of een steriel kompres met kleefpleister boven het gewonde lichaamsdeel en vraag het slachtoffer of ik boven de wond zit. Zodra ik precies weet waar het is, leg ik het object over de wond en plak het vast.
Indien mogelijk weet ik o.a. wanneer en hoe ik brandwonden verzorg en hoe om te gaan met kneuzingen, verstuikingen en botbreuken.

Ervaringen van andere blinden en slechtzienden

Er zijn veel blinden en slechtzienden die EHBO-lessen volgen of willen volgen. Er zijn zelfs een paar visueel beperkte bhv’ers.
Sommige volgen les in een reguliere groep en anderen volgen, zoals ik dat deed, de les in een speciale groep voor blinden en slechtzienden. De Facebookgroep ‘EHBO visueel gehandicapten’ is voor visueel beperkten die EHBO doen of erin geïnteresseerd zijn.

Ook nieuwsgierig?

Ben jij ook benieuwd naar hoe ik iets aanpak met mijn visuele beperking? Stuur me een bericht en misschien lees je het antwoord op jouw vraag in de volgende ‘Hoe doe je dat?’.

Nooit meer een Tikje Anders blog missen?

Blijf per e-mail op de hoogte van nieuwe Tikje Anders blogs. Vul je e-mailadres in in het invoerveld onderaan deze pagina en druk op de knop ‘Abonneren’. Of kijk hier voor meer info.
Volg Tikje Anders ook via Twitter, Facebook en Instagram.