In het afgelopen januari-nummer van Distrifood, een tijdschrift gericht op supermarktmanagers, verscheen een artikel waarin ik werd geïnterviewd door Guido Kobessen. Het interview ging over mijn ervaringen met het doen van boodschappen met mijn visuele beperking. Kobessen ging hiervoor ook een keer mee naar de supermarkt. Het artikel werd niet alleen afgedrukt in het magazine, maar was ook online beschikbaar, zij het achter een abonnementsmuur. Hieronder vind je de volledige tekst van het artikel.
In mijn blogpost ‘Hoe doe ik boodschappen met mijn visuele beperking?’ lees je welke stappen ik zet om boodschappen te doen en welke hulp ik daarbij heb.
Albert Heijn maakt medewerker vrij voor begeleiding slechtziende
HOORN – Helemaal alleen boodschappen doen is voor de slechtziende Debby Buis (42) simpelweg niet mogelijk. Bij haar vaste supermarkt in woonplaats Hoorn krijgt ze altijd een begeleider mee als ze daarom vraagt. Samen maken ze een ronde door de winkel.
In Nederland hebben bijna 2 miljoen mensen een lichamelijke of verstandelijke beperking. Ook zij doen dagelijks boodschappen. Zijn Nederlandse supermarkten wel optimaal ingericht om ook deze mensen in de maatschappij goed van dienst te kunnen zijn? In de reportagereeks ‘Assistentie gevraagd’ gaat Distrifood mee boodschappen doen met een persoon met een beperking.
Met de blindenstok in de ene hand en de beugel van hulphond Tarka in de andere stapt Debby Buis kordaat de Albert Heijn aan het Aagje Dekenplein in Hoorn binnen. De winkel ligt op 10 minuten loopafstand van haar huis. Ze weten de weg, een paar keer per maand gaan ze samen op pad om hier boodschappen te doen. Door de schuifdeuren naar links, rechtstreeks naar de servicebalie. ‘Zegt u het maar, mevrouw’, zegt de medewerkster achter de balie, waarna Debby Buis, die sinds haar geboorte slechtziende is, vraagt of er iemand is die haar zou willen helpen met haar boodschappen.
Alleen boodschappen doen is voor haar als slechtziende geen optie. ‘Wacht u maar even hier, ik roep een collega’, klinkt het. Waarna al snel een jonge, mannelijke collega naar Debby Buis toekomt. ‘Ik help u met uw boodschappen’, zegt de jongeman met de naam Richard. ‘Heeft u veel nodig?’ Buis antwoordt dat een mandje voldoende is om al haar boodschappen in te doen. Ten slotte moeten ze ook in haar rugzak passen. ‘Eieren, smoothies, afbakbroodjes, yoghurt, kaas en koekjes’, somt ze op. Toen de winkel nog een Deen was, wist Debby Buis precies waar alles stond en zette ze de boodschappen zelf al in de goede volgorde. Sinds de ombouw naar Albert Heijn is de indeling anders en lukt haar dat niet meer.
Bij het koelvak houden ze halt, waarna Richard de verschillende smaken smoothies opsomt voor de slechtziende klant. Kennen doen ze elkaar niet, maar een maand of twee geleden heeft hij Debby Buis ook al eens geholpen met haar boodschappen. ‘Als er iemand in de winkel komt die hulp nodig heeft, wordt gekeken wie op dat moment even kan helpen met boodschappen doen. Vandaag ben ik dat’, legt Richard uit.
Ook helpt hij wel eens een oudere man. ‘Maar hij kan nog wel een beetje zien.’ Debby ziet vrijwel niets meer, ze kan alleen licht en donker onderscheiden. Al sinds haar geboorte is ze slechtziende. Door steeds terugkerende netvliesloslatingen in beide ogen is haar zicht nog verder achteruitgegaan.
Geen impulsaankopen
Bij de kaas vertelt de geboren Amsterdamse dat ze graag blokjes kaas wil hebben: jong belegen. ‘Met bonuskorting heb je twee zakken voor €5,50’, zegt Richard. ‘Doe dat maar’, zegt ze. Ze krijgt dat weekend namelijk twee vriendinnen over de vloer. Doorgaans doet ze tijdens boodschappen bijna nooit impulsaankopen. ‘Ik koop wat er op mijn lijst staat.’ Na de salades, de afbakbroodjes en de yoghurt volgen de eieren. In het gangpad bij de koekjes is er een kleine opstopping. Even lijkt het alsof Tarka de tegenligger niet ziet, waarop Richard de band van de hond pakt om haar om de man heen te leiden. Debby heeft het zo snel niet in de gaten, maar wanneer ze het later hoort, legt ze uit dat dit niet de bedoeling is. ‘Een hulphond van een slechtziende moet je niet pakken of aaien als die in functie is’, legt ze uit.
Bonuskorting
Bij de kassa zet Richard alle boodschappen op de band, waarna hij ze ook weer inpakt. De zwaardere producten in de rugtas, de afbakbroodjes in een meegenomen plastic tasje. ‘Dat is dan €35,85’, zegt de caissière. Wanneer Debby vertelt dat ze geen Bonuskaart meer bezit omdat ze een nieuwe telefoon heeft, wordt haar een nieuwe aangeboden. Als die door de scanner gaat, herhaalt de caissière de prijs: ‘€35,85’. ‘Dat klinkt hetzelfde als daarnet’, reageert Debby, waarop Richard de caissière vertelt dat de kaasblokjes volgens de bordjes bij de kaas ‘in de bonus zijn’.
De medewerkster van de servicebalie wordt erbij gehaald. Zij zoekt uit wat er aan de hand is. ‘De kaas staat niet in de folder van deze week’, ziet ze. ‘Misschien in die van afgelopen week?’ Een man die iets bij de servicebalie wil halen bemoeit zich er ook mee. ‘Als het nodig is, wil ik het verschil best betalen hoor. Nu staan er acht mensen achter u te wachten’, zegt hij op een geïrriteerde toon.
Het lijkt een sympathieke geste, maar verraadt vooral zijn ongeduld. Dat er achter Debby Buis maar één wachtende klant staat, kan zij uiteraard als slechtziende niet zelf zien. ‘Betaalt u de boodschappen maar aan de kassa en dan komt u daarna maar even hier’, zegt de vrouw van de servicebalie tegen Debby, waarna ze de man eerst helpt. Debby Buis is zichtbaar niet op haar gemak. ‘Het gaat me om het principe’, zegt ze tegen de caissière. Die reageert begripvol. ‘Doet u maar rustig aan mevrouw.’
Bij de servicebalie krijgt Debby Buis even later alsnog 88 cent teruggestort op haar pinpas. Tot haar verbazing gebeurt dit contactloos, terwijl ze contactloos betalen uit heeft staan. Dat heeft ze zo ingesteld, nadat ze eens haar pas per ongeluk tegen de betaalmodule had gehouden. Met pin betalen gaat meestal wel goed. ‘Ik check bij de caissière of ik al mijn pincode kan indrukken.’ Als die aangeeft dat ze haar pincode kan invoeren, voelt ze met haar rechterhand de cijfertoetsjes en houdt ze haar linkerhand boven de pinautomaat, zodat niemand haar pincode kan afkijken. Op het cijfer 5 zit een puntje. Dat is het oriëntatiepunt en vanaf daar weet ze alle toetsen te vinden. De OK-knop zit altijd op dezelfde plek en ook die heeft een voelbaar merkteken.
Behulpzaam
Eenmaal de winkel uit, komt Debby Buis nog even terug op het incident. ‘Doordat de caissière twee keer hetzelfde bedrag zei, merkte ik dat er iets was fout gegaan. Normaal gesproken hoor ik alleen het eindbedrag en kan ik niet controleren of de kassabon klopt’, zegt ze.
Het voorval doet niets af aan het goede gevoel dat ze heeft bij de winkel. ‘Ze zijn hier altijd heel behulpzaam en heel vriendelijk.’ Niet alle supermarkten nemen de tijd om een winkelmedewerker met een klant mee te sturen, weet ze: ‘Van andere mensen met een visuele beperking heb ik begrepen dat ze telefonisch hun boodschappenlijst moeten doorgeven aan de supermarkt, waarna ze de boodschappen kunnen ophalen bij de servicebalie. Anderen wordt gevraagd op speciale tijden te komen, omdat het dan rustiger is. Dit is mij als slechtziende gelukkig nooit gevraagd tijdens het doen van boodschappen, want het zou mij het gevoel geven dat ik word beperkt.’
Vroeger ging Debby Buis vaker naar de supermarkt, tegenwoordig blijft het bij een paar keer per maand. De andere keren laat ze de boodschappen bezorgen of gaat haar vriend op pad, al wil ze hem liever niet te vaak vragen. ‘Hij doet al genoeg mantelzorgzaken. Dit is iets wat ik zelf ook goed kan.’
Vier tips
- Vraag aan de blinde of slechtziende persoon hoe hij of zij het liefst begeleiding krijgt tijdens het boodschappen doen. Er zijn diverse opties mogelijk: aan de arm of hand, links/rechts of juist vooroplopen, zodat de blinde/slechtziende persoon zelf volgt, het karretje zelf aansturen of niet.
- Indien een slechtziende persoon met een hulphond boodschappen komt doen, leidt de hond dan niet af door er iets tegen te zeggen of begin de hond niet te aaien. Doe net alsof de hond er niet is.
- Als er een nieuw merk is binnengekomen van een bepaald product dat de blinde persoon nodig heeft, is het goed dit te melden.
- Vertel eerlijk welke soorten er van een bepaald product zijn en hoeveel deze kosten. Een blinde of slechtziende persoon wil tijdens het boodschappen doen niet steeds met het duurste product de winkel verlaten.
In mijn blogpost ‘Kaaskorting chaos’ lees je mijn kant van dit verhaal.
Nooit meer een Tikje Anders blog missen?
Blijf per e-mail op de hoogte van nieuwe Tikje Anders blogs. Vul je e-mailadres in in het invoerveld onderaan deze pagina en druk op de knop ‘Abonneren’. Of kijk hier voor meer info.
Volg Tikje Anders ook via Twitter, Facebook en Instagram.