Tikje Anders

In juli stond in de nieuwsbrief van de Oogvereniging dat SailWise op 13 oktober 2024 een speciale kennismakingsdag voor watersport zou organiseren voor mensen met een visuele beperking. Je kon kennis maken met zeilen, kanoën, roeien en suppen. Vooral het kanoën sprak me aan, omdat ik dat nu een half jaar doe bij een reguliere vereniging. Ik hoopte op tips voor blinde kanoërs. SailWise organiseerde een dag in Friesland en een in Noord-Holland. Ik gaf me op voor de tweede optie. Hieronder lees je mijn impressie van de dag.

Ontvangst

Om 10.00 uur word ik verwacht op de Bibian Mentel-pier in Loosdrecht. Aangezien ik genoeg Valys-kilometers over heb, besluit ik heen en terug met de taxi te reizen. Dat bespaart me energie. Tarka, mijn blindengeleidehond, blijft thuis.
Het weer laat te wensen over: regenvlagen, wind en kou. Morgen wordt zelfs code geel verwacht. Ik hoop dat we vandaag toch wat kunnen doen op het gebied van watersport.
Rond 9.40 uur arriveer ik. Net als ik uitstap, rijdt een andere taxi weg. Een vrouw wordt afgezet. We zoeken een plekje uit de wind en vragen ons af of we op de juiste plek zijn. Die twijfel verdwijnt wanneer meer deelnemers arriveren. Grappig genoeg herken ik een paar mensen van wie ik niet wist dat ze vandaag ook zouden komen.
Tegen 10.00 uur komen de begeleiders aan met een groep deelnemers die zij van station Hilversum hebben opgehaald. Ze verzamelen de groep en we lopen samen naar de pier, waaraan een veerpont ligt die ons naar het eiland van SailWise, Robinson Crusoe, zal brengen.
Op de boot maken de deelnemers en begeleiders kennis, zoeken bekenden elkaar op en wordt volop gespeculeerd over het weer. Na een vaartocht van tien minuten stappen we uit op een houten steiger in de haven van het eiland, waar ik uitleg krijg over hoe ik het hoofdgebouw kan bereiken. Alleen met mijn stok mijn weg vinden op onbekend terrein is spannend, zeker in de buurt van water. Deze stijger is aan een kant open en ik loop voetje voor voetje naar de wal. Een grindpad maakt het vanaf daar gelukkig bijna onmogelijk om te verdwalen, en ik arriveer zonder problemen bij de ingang. Binnen word ik welkom geheten door een vrijwilligster die uitlegt waar ik mijn jas kan ophangen, waar ik mijn tas met droge kleren kwijt kan en waar de toiletten zijn.
Zodra ik terugkom in de gemeenschappelijke ruimte, wordt me gevraagd of ik koffie of thee wil. ‘Ze hebben verse gember voor in de thee,’ zegt een andere deelneemster. ‘Heerlijk! antwoord ik, “doe dat maar.’
Rond een enorme tafel zit al een groot deel van de groep. Ik zoek een plek en stel me voor aan mijn buren. Rechts van me zit een begeleidster van een andere deelnemer en links een SailWise-vrijwilligster.
Zodra iedereen van koffie of thee is voorzien, beginnen we met een voorstelrondje. Iedereen vertelt waarom hij of zij hier is. Suppen en kanoën blijken populair. Suppen is niets voor mij; met mijn slechte evenwichtsgevoel blijf ik echt niet staan op zo’n board. Mijn gedachten dwalen af naar de keren dat ik heb geprobeerd te golfsurfen. Het was geweldig, maar wel enorm lastig om op die wiebelende plank te blijven staan. Ik dwing mezelf weer op te letten.
In totaal zijn we met twaalf deelnemers, inclusief persoonlijke begeleiders. Daarnaast zijn er meerdere vrijwilligers van SailWise. Een vrijwilligster stelt zich voor en geeft een introductiepraatje over SailWise, het eiland en de dag. Ze legt uit dat het alweer een tijdje geleden is dat er een activiteitendag georganiseerd werd speciaal voor mensen met een visuele beperking. Ze vertelt over de gebouwen op het eiland, waaronder de groepsaccommodatie waarin we ons nu bevinden. Er kunnen maximaal 23 mensen overnachten. Op tafel liggen diverse reliëfplattegronden, waarop het gebouw, het eiland en de omgeving te zien zijn. Terwijl we ze bekijken, vertelt ze dat SailWise vakanties organiseert voor mensen met een beperking.
Daarna neemt een andere vrijwilliger het woord. Hij legt uit dat we vanochtend en waarschijnlijk ook vanmiddag gaan zeilen. Dat valt niet bij iedereen in goede aarde, mijzelf inbegrepen. Zeilen stond onderaan mijn wensenlijstje; deze zomer heb ik meerdere keren gezeild met Sailability Hoorn, en ik had gehoopt op kano-tips. In de uitnodiging stond al zoiets over dat de activiteiten afhankelijk waren van het weer, maar ik had gehoopt op op zijn minst twee verschillende activiteiten of een activiteit binnen. ‘Het weer is de reden,’ zegt de man verontschuldigend. ‘We nemen geen risico’s. Als je de andere activiteiten wilt doen, kun je hier een vakantie boeken.’

 

In mijn blogpost ‘Impressie > Zeilen voor mensen met een beperking bij Sailability Hoorn in de zomer van 2024’ lees je over mijn ervaring met leren zeilen.

 

We mogen kiezen met welke boot te willen varen. Hij licht de drie boten toe die vandaag beschikbaar zijn:

1. De Zwaan, een catamaran van het merk Inclusion. Deze zeilboot met twee drijvers is snel en biedt weinig weerstand op het water.
2. Eduard, een rolstoelboot met een autostuur.
3. De Geit, een Randmeer, een middelgrote en stabiele zeilboot met een open kuip die laag in het water ligt. Dit is een van de snelste en avontuurlijkste boten die ze op het eiland hebben.

Mijn voorkeur gaat meteen uit naar de Randmeer. De rolstoelboot spreekt me totaal niet aan, en ik heb al vaker op een catamaran gevaren. De vrijwilliger vraagt de eerste deelnemer naar diens voorkeur en gaat vervolgens de kring rond. Al snel ontstaat chaos; iedereen begint door elkaar te roepen, en het is voor sommigen onduidelijk welke boot wat is. Door alle verwarring zitten de Randmeer en de catamaran snel vol. Een vriendin die netjes op haar beurt wachtte, mist hierdoor haar kans op de Randmeer, net als ik. We eindigen samen op de Eduard. Jammer, maar vanmiddag is er een nieuwe kans.
We krijgen allemaal een zeilpak aan, hetzelfde type als ik gewend ben bij mijn zeilvereniging in Hoorn: een grote tuinbroek met daarover een jas. Hierover dragen we een zwemvest.

Zeilen met Eduard

Op Eduard zitten we in strandstoelen die stevig tegen de boord van de boot zijn vastgezet. Mijn vriendin en ik nemen plaats aan de ene kant, terwijl aan de andere kant een vrouw zit die doof en slechtziend is, samen met haar gebarentolk. De schipper stelt zich aan ons voor en vraagt wie wil helpen bij het bedienen van de zeilen. Mijn vriendin aarzelt geen moment en springt enthousiast op.
Omdat kanoën vandaag onmogelijk is, besluit ik vandaag te benutten meer te leren over het bedienen van de tuigage. Voor ik me aanmeld, wacht ik echter tot de anderen aan de beurt zijn geweest. Zo kan ik alvast luisteren naar de uitleg en de theorie oppikken voordat ik zelf aan de slag ga. Al snel keert mijn vriendin terug naar haar stoel en varen we met de motor de haven uit.
Eduard blijkt een zware aluminium zeilboot te zijn met een torentuig. De boot is rolstoeltoegankelijk en voorzien van een elektromotor, een grote rolfok en een stuurwiel.
Zodra de motor wordt uitgeschakeld, krijg ik de kans om te sturen. Het stuurwiel lijkt op dat van een auto, wat direct een uitdaging blijkt. Ik ben gewend aan een stuurstang, waarbij je duidelijk voelt waar het midden zit. Het wiel kan meerdere keren ronddraaien, waardoor ik geen idee heb of ik rechtuit vaar. Wanneer ik hier langer zou zijn, zou ik mijn probleem eerst willen oplossen door het stuur, terwijl de boot stilligt, volledig van links naar rechts te draaien. Zo zou ik kunnen bepalen hoeveel omwentelingen nodig zijn en daarmee de middenpositie vinden. Nu zet de schepper na een bocht het stuur zelf terug in de middenpositie. Dat maakt het voor mij weinig uitdagend, en ik vind het jammer dat ik als blinde geen controle heb over het sturen. Bij het zeilen in Hoorn heb ik geleerd op de bewegingen van de boot te letten, de golven te voelen en naar het geluid van de wind in de zeilen te luisteren. Bij deze boot voel en hoor ik veel van deze clues niet.
Na mij is mijn vriendin aan de beurt. Ook zij ondervindt dezelfde problemen met het stuur. De vrouw die doof en slechtziend is, lijkt minder moeite te hebben, waarschijnlijk omdat ze ziet waar ze heen vaart.
Behalve het sturen – elk twintig minuten – doen we verder weinig op de boot. Mijn vriendin en ik praten wat over een museum waar we onlangs waren. Ondertussen ben ik blij met mijn zeilpak, want het is behoorlijk koud. Het begint zelfs licht te regenen. Hopelijk blijft het bij wat gespetter.
Na ongeveer vijf kwartier varen we de haven weer binnen. Deze eerste activiteit vond ik eerlijk gezegd niet erg boeiend. Behalve wat draaien aan het roer heb ik weinig gedaan, terwijl ik juist op zoek was naar meer uitdaging.

Lunch

In het gebouw trek ik mijn zeilpak uit en plof neer op een stoel. Ondertussen luister ik naar de enthousiaste verhalen van anderen over hun ochtend op het water. De lunch is goed geregeld: verschillende soorten brood met een ruime keuze aan beleg, en er is zelfs de mogelijkheid een croissant of een kaiserbroodje te nemen.
Na de lunch wordt bevestigd dat we vanmiddag weer gaan zeilen. Wat jammer! Ook nu verloopt het indelen chaotisch. De meeste mensen willen op De Geit, waardoor opnieuw een probleem ontstaat. Om iedereen tegemoet te komen, besluiten de begeleiders een extra wissel in te voeren. Er komt halverwege de middag een extra Randmeer beschikbaar, zodat de mensen die op de Eduard beginnen, later kunnen overstappen.
Ik ben wederom een van de laatsten die mag kiezen en beland weer op Eduard.
‘Sorry, maar nee,’ zeg ik direct. ‘Die boot was echt oersaai. Daarmee ga ik niet meer varen.’
Het blijkt dat ook andere deelnemers weer op dezelfde boot zijn ingedeeld als vanmorgen. Er wordt daarom opnieuw geruild. Uiteindelijk kom ik op de catamaran terecht. Niet mijn eerste keuze, maar het is in ieder geval beter dan Eduard.
Mijn vriendin vindt het jammer voor me dat ik niet met haar op De Geit zit. Ik ook.
‘Als je daarop wilt varen, moet je een keer hier op vakantie komen,’ zegt een vrijwilliger.
‘Eerst moet ik maar eens zien of het hier leuk genoeg is om op vakantie te komen,’ antwoord ik.
Inwendig geef ik mezelf een schop. Doe even wat gezelliger, Deb. Het valt me zwaar om mijn teleurstelling van me af te zetten. Eerst het nieuws dat we niet gaan kanoën en alleen gaan zeilen en nu zit ik weer op een type boot waarvoor ik niet gekozen heb. Ik weet dat ik het los moet laten, alleen dat is makkelijker gezegd dan gedaan.
Alle zeilpakken en zwemvesten gaan weer aan en we vertrekken voor de tweede ronde.

Zeilen met De Zwaan

We lopen naar de steiger waaraan De Zwaan, een catamaran van het merk Inclusion, ligt. Twee vrijwilligers helpen ons over de rand van de boot stappen en een geschikte plek te vinden. Net voordat we vertrekken, komt een vrijwilliger haastig over de steiger naar ons toe. Ze heeft goed nieuws: over een uur mag ik overstappen op een Randmeer! Ik wissel dan van boot met de visueel-auditief beperkte vrouw. De boten worden naast elkaar gelegd, zodat we op het water van vaartuig kunnen wisselen. Geweldig nieuws!
Aan boord zijn we met vier deelnemers en twee vrijwilligers. Zodra we de haven uitvaren, krijg ik al snel de taak om te sturen. Tot mijn opluchting heeft de boot een stuurstang, die eenvoudig van links naar rechts bewogen kan worden. Er zijn er zelfs twee: één aan elke kant van de boot.
De vrijwilliger geeft me instructies over wanneer het tijd is van koers te veranderen en legt uit waarop ik moet letten bij het sturen en de windrichting. Het meeste weet ik al, maar het is goed het nog eens te horen. Toch merk ik dat ik deze boot minder prettig vind dan de Hansa-bootjes waarmee ik afgelopen zomer in Hoorn heb gezeild. Die kleinere bootjes liggen dieper in het water en zijn kleiner, waardoor ik veel beter voel wat de boot doet. Dat directe contact met het water mis ik hier.
Een van de vrijwilligers probeert me enthousiast te maken over varen met een catamaran. Hij legt uit waarom het zo’n plezierige boot is en benadrukt hoe snel hij kan gaan. Eerlijk gezegd overtuigt hij me niet. Het varen is prima, maar het geeft me niet de spanning en uitdaging waarnaar ik vandaag op zoek ben.
Voordat ik de kans krijg iets te leren over het bedienen van de zeilen, is het tijd voor mijn overstap naar de Randmeer.

Zeilen met een Randmeer

De overstap vindt uiteindelijk niet op het water plaats, maar in de haven. Ons groepje is klein: een vrijwilligster, mijn vriendin en ik. In de boot zit de stuurman op een bankje; de rest zit op de bodem van de open polyester kielboot. De Randmeer is uitgerust met een grootzeil en een stormfok. De boot heeft een vaste kiel met een diepgang van ongeveer 70 cm, een doorgestoken roer, en het roer kan volledig 360 graden worden gedraaid.
De vrijwilligster stuurt ons de haven uit. Al na een paar minuten voel ik: dit is wat ik zocht! De boot beweegt veel, en je moet jezelf schrap zetten om niet weg te glijden. Mijn vriendin en ik zitten op de bodem van de boot, met onze rug tegen de zijkant. Regelmatig ligt de boot schuin in het water. In het begin is het even zoeken naar ons ritme. Na wat heen en weer glijden, lachen en klungelen met touwen, vinden we uiteindelijk onze draai.
Aan weerszijden van de boot zitten reeflijnen waarmee je het zeil kunt bedienen. De lijnen worden vastgezet in een klem die je met een specifieke beweging kunt los- en vastmaken.
Ik krijg weer als eerste de taak om te sturen. Het lijkt erop dat ze me hier als stuurvrouw zien! Ik ga naast de vrijwilligster zitten en ze legt me uit hoe het werkt. Gelukkig heeft deze boot ook een stuurstang, waardoor ik goed voel wat ik doe en kan inschatten wat rechtuit is. Het bijzondere aan deze boot is dat je bij een overstagmanoeuvre op het bankje van de ene kant van de boot naar de andere kant moet schuiven en het roer dan in je andere hand moet nemen. Dat is even wennen.
Terwijl ik stuur, bedient mijn vriendin de zeilen. De vrijwilligster geeft ons duidelijke instructies over wat we moeten doen en wanneer.
Na een halfuur vraag ik of we kunnen wisselen. Ik wil leren de zeilen te bedienen. De handelingen van het los- en vastmaken lijken op hoe het werkt in de Hansa-bootjes waarmee ik deze zomer heb gevaren. Waar je daar op één plek zit, moet je hier van de ene kant van de boot naar de andere bewegen om de lijnen los te maken of vast te zetten.
De wind, de beweging van de boot en de fysieke uitdaging maken het een geweldige ervaring. Helaas gaat de tijd te snel voorbij, en voor ik het weet is de tocht alweer afgelopen.

Afsluiting

Rond 16.30 uur komen we weer aan in het hoofdgebouw. Ik krijg een glas drinken aangeboden, dat ik dorstig achteroversla. Daarna trek ik mijn zeilpak uit, bezoek het toilet en verzamel mijn spullen. Plots gaat mijn telefoon: het is de taxichauffeur. Hij laat weten dat hij er over een kwartier is. Perfect, precies op tijd!
Met de veerpont varen we terug naar het vasteland. Onderweg praten we over hoe veel geluk we hebben gehad met het weer.
In de taxi blijkt dat ik de enige passagier ben. Daardoor ben ik ruim een uur later alweer thuis.

Wat vond ik ervan?

Achteraf hoorde ik van deelnemers gemengde reacties. Sommigen vonden het helemaal geweldig en hebben een vakantie geboekt op het eiland anderen deelden mijn ervaring en waren minder enthousiast. Al met al vond ik de dag ok. Verbeterpunten voor de volgende keer zijn wat mij betreft de chaotische indeling van de boten, die zorgde voor wat frustratie, en het beperkt kunnen kiezen van activiteiten door het weer. Vooral omdat ik juist voor de kano-tips kwam, had ik daarvan meer gehoopt en verwacht.
Pluspunten waren de fijne groep deelnemers, die de dag voor mij opfleurden, en dat werd geregeld dat ik de dag toch kon afsluiten met een vaartocht met een Randmeer, waardoor ik toch wat meer uitdaging had. Er waren meer dan genoeg vrijwilligers, een pendeldienst van en naar het station en eten en drinken was er ook voldoende.

Mocht er volgend jaar weer een watersport dag georganiseerd worden, dan hoop ik dat die in de zomer is, zodat de kans op goed weer voor de andere activiteiten groter is. Wie weet misschien geef ik me dan nog eens op.

Meer weten?

Wil je meer weten over SailWise of wil je eens mee met een van hun vakanties? Klik dan hier om naar hun website te gaan of hier om te zien wanneer ze weer ‘Blind varen op je gevoel’ organiseren.

Nooit meer een Tikje Anders blog missen?

Blijf per e-mail op de hoogte van nieuwe Tikje Anders blogs. Vul je e-mailadres in in het invoerveld onderaan deze pagina en druk op de knop ‘Abonneren’. Of kijk hier voor meer info.
Volg Tikje Anders ook via Twitter, Facebook en Instagram.